plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Rozliczenia z Unią Europejską
Dla 16 Regionalnych Programów Operacyjnych, za realizację których odpowiadają samorządy
województw, do końca 2008 r. podpisano z beneficjantami 616 umów na łączną kwotę 1.715,3 mln zł
dofinansowania środkami z UE, co stanowiło 19,8% alokacji na 2007 r. oraz 9,8% alokacji na lata
2007–2008. Wartość zatwierdzonych wniosków o płatność wyniosła 134,5 mln zł, tj. 1,6% alokacji
na 2007 r. oraz 0,2% alokacji na lata 2007–2013.
Pomimo podjętych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego działań koordynacyjnych
nie został osiągnięty zakładany na 2008 r. poziom zaawansowania realizacji programów operacyjnych
na lata 2007–2013. System zarządzania wdrażaniem NSRO 2007–2013 nie był w pełni skuteczny
zarówno w zakresie zapewnienia realistycznego planowania, jak i osiągnięcia rezultatów. Podkreślić
należy, że odnosi się to do wszystkich etapów wdrażania, w szczególności do procesu kontraktowania
środków (zawierania umów z beneficjentami), który warunkuje skuteczne osiąganie celów w zakresie
wykorzystania dostępnej alokacji.
W 2008 r. NIK przeprowadziła kontrolę w zakresie przestrzegania prawa wspólnotowego i krajowego
w procesie wdrażania systemów zarządzania i kontroli przy realizacji wybranych Regionalnych
Programów Operacyjnych (RPO) na lata 2007–2013. Pomimo stwierdzonych nieprawidłowości NIK
oceniła pozytywnie przygotowanie Ministra Rozwoju Regionalnego do realizacji funkcji Instytucji Certyfikującej
wydatki w ramach RPO oraz podejmowane przez niego działania w ramach wdrażania RPO.
W odniesieniu do koordynacji w zakresie realizacji Regionalnych Programów Operacyjnych niezbędna
jest – w ocenie Najwyższej Izby Kontroli – analiza, czy dostępne narzędzia koordynacyjne pozwolą
w przyszłości na realne i skuteczne oddziaływanie na samorządy województw realizujące programy.
Jak stwierdzono podczas kontroli, osiągnięty na koniec 2008 r. poziom wykorzystania dotacji rozwojowych
na realizację Regionalnych Programów Operacyjnych był na bardzo niskim poziomie, wynoszącym
14,1% kwoty planowanej.
Wyniki przeprowadzonej przez NIK w 2008 r. kontroli powiązań budżetów jednostek samorządu
terytorialnego z budżetem państwa 195 w zakresie prawidłowości planowania i wykorzystania środków
dotacji rozwojowych na realizację projektów w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych wskazują,
że samorządy województw będące Instytucjami Zarządzającymi programami o zasięgu regionalnym
z otrzymanych dotacji rozwojowych w wysokości 1.915,1 mln zł (44,1% kwoty planowanej na 2008 r.
w kontraktach wojewódzkich), zwróciły 1.693,6 mln zł (88,4%). Samorządy województw (za wyjątkiem
opolskiego i zachodniopomorskiego, które wykorzystały odpowiednio 97,7% i 100% środków otrzymanych)
nie dokonywały w ciągu roku korekt swoich potrzeb stosownie do możliwości wydatkowania
środków. Kolejne kwartalne transze dotacji rozwojowych lokowano na rachunkach bankowych.
Z upływem terminu rozliczenia, transze zwracano na rachunek Ministra Rozwoju Regionalnego (niekiedy
w kwocie prawie równej kwocie otrzymanej). Wysoki poziom zwrotów środków był między innymi wynikiem
zapisów zawartych w kontraktach, zgodnie z którymi transze za I i II kwartał 2008 r. były przekazywane
w pełnej wysokości określonej w kontrakcie, pomimo że nie realizowano wydatków wskutek
opóźnienia w naborze wniosków o dofinansowanie projektów i zawieranie umów z beneficjentami.
195
Informacja o wynikach kontroli powiązań budżetów jednostek samorządu terytorialnego z budżetem państwa, państwowymi
funduszami celowymi oraz innymi państwowymi osobami prawnymi w 2008 roku – Nr ewid. 102/2009/P/08/006/KAP, Warszawa,
maj 2009 r.
171