plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Synteza
ze wzrostu zadłużenia w bonach skarbowych i obligacjach. Wzrost zadłużenia zagranicznego spowodowany
był głównie deprecjacją (o 16,5%) kursu złotego w stosunku do waluty europejskiej.
Państwowy dług publiczny na koniec 2008 r. wyniósł 597,8 mld zł i stanowił 47,0% PKB. Znaczny
przyrost długu w stosunku do 2007 r. (o 70,4 mld zł) niebezpiecznie przybliżył relację długu do PKB
do poziomu 50%, powyżej którego ustawa o finansach publicznych nakazuje uruchomić procedury
ostrożnościowe i sanacyjne. Tak jak w latach poprzednich, wzrost kwoty państwowego długu publicznego
był przede wszystkim konsekwencją wzrostu zadłużenia Skarbu Państwa (po wyłączeniu zobowiązań
wobec jednostek sektora finansów publicznych) o 66,5 mld zł i jednostek samorządu terytorialnego
o 3,6 mld zł.
18. Przychody 25 państwowych funduszy celowych wyniosły 173,3 mld zł i były o 3,9% wyższe niż zaplanowano.
Wydatki wyniosły 167,6 mld zł i przekroczyły kwotę planowaną o 0,8%. Łączny wynik
państwowych funduszy celowych (5,7 mld zł) był korzystniejszy niż zaplanowano w ustawie budżetowej
(0,9 mld zł), lecz gorszy niż w 2007 r. (9,1 mld zł). Z budżetu państwa przekazane zostały do pięciu
funduszy (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Emerytalno-Rentowy, Fundusz Prewencji
i Rehabilitacji, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) dotacje w kwocie 49,1 mld zł. Dotacje te były o 10 mld zł,
tj. o 25,7% wyższe niż w 2007 r. Po uwzględnieniu środków na refundację składek przekazywanych
przez ZUS do OFE, fundusze te otrzymały łącznie z budżetu państwa 69 mld zł. Kwota ta stanowiła
24,8% wydatków budżetu państwa ogółem. Lepszy niż rok wcześniej był stan funduszy na koniec
roku, który wynosił 26,6 mld zł. W ustawie budżetowej założono na koniec roku ujemny stan Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych, jednak Fundusz ten wykazał dodatni stan (4,8 mld zł), który był wyższy
niż w roku 2007 o 33,3%. Najwyższa kwota środków pieniężnych zgromadzona była na rachunku
Funduszu Pracy (6,1 mld zł). Ujemny stan środków obrotowych wykazał Fundusz Modernizacji Sił
Zbrojnych. Środki zgromadzone w funduszach celowych powinny być w większym niż dotychczas
stopniu wykorzystywane na złagodzenie skutków kryzysu gospodarczego.
19. W ustawie budżetowej ujęto plany finansowe niektórych jednostek podsektora rządowego realizujących
zadania państwowe – dziewięciu agencji, 17 jednostek doradztwa rolniczego oraz ośmiu
innych państwowych osób prawnych. Przychody tych jednostek w 2008 r. wyniosły 8 mld zł, w tym
7 mld zł stanowiły przychody ośmiu agencji. Jednostki te otrzymały z budżetu państwa dotacje
w kwocie 3,6 mld zł, a po uwzględnieniu kwot dotacji nieujętych w planach finansowych agencji
rolnych – 21,3 mld zł. Agencje rolne, pełniące funkcję agencji płatniczych 10 , otrzymywały środki
na realizację programów współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej, które nie były ujmowane
w ich planach finansowych. Środki te przekazywane były bezpośrednio przez Ministra Finansów
lub za pośrednictwem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w formie dotacji celowych przeznaczonych
na współfinansowanie wydatków w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Brak ujęcia tych dotacji
w planach finansowych agencji rolnych, prezentowanych w ustawie budżetowej, pozostaje
w sprzeczności z zasadą jawności i przejrzystości finansów publicznych.
10
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – ustanowiona agencją płatniczą na podstawie rozporządzenia Ministra
Finansów z 21 grudnia 2005 r. (Dz.U. Nr 257, poz. 2157), Agencja Rynku Rolnego – na podstawie rozporządzenia Ministra
Finansów z 19 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 76, poz. 713).
13