plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Wykonanie założeń polityki pieniężnej
w 2008 r. lokaty terminowe na łączną kwotę 316.209,2 mln zł 218 , tj. o 203,2% więcej niż w 2007 r. 219 ,
w tym od września do grudnia 84,7% tej kwoty. Z tego tytułu NBP poniósł koszty w kwocie
60,5 mln zł, tj. wyższe w stosunku do 2007 r. o 255,8%. Tak duży wzrost lokat terminowych w ostatnim
kwartale 2008 r. związany był z prowadzoną przez banki ostrożną polityką zarządzania płynnością (powszechną
awersją do ryzyka) oraz brakiem zaufania na rynku międzybankowym. Ograniczeniu przez
banki lokowania nadmiernej płynności w NBP i zwiększeniu skłonności banków do przeprowadzania
wzajemnych operacji na rynku międzybankowym sprzyjałoby obniżenie stopy depozytowej NBP. Decyzja
taka nie została jednak podjęta przez RPP między innymi z obawy o dalszy spadek i wzrost zmienności
stopy POLONIA w stosunku do stopy referencyjnej. Ponadto rozwiązanie to, z uwagi na wzrost
ryzyka kredytowego związanego z globalną dekoniunkturą gospodarczą, nie musiało spowodować
zwiększenia akcji kredytowej banków.
W ocenie NIK działania NBP w IV kwartale 2008 r. związane z ograniczeniem zaburzeń
płynności były realizowane w sposób umożliwiający zapewnienie stabilności sektora bankowego.
Zakres wsparcia był wypadkową oczekiwań i potrzeb sektora bankowego związanych
z zasileniem w płynność i utrudnień jakie działania te powodowały dla przyjętego mechanizmu
realizacji celu inflacyjnego, zakładającego utrzymanie krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych
na poziomie stopy referencyjnej. Decyzje były podejmowane w sytuacji znaczącego
wzrostu premii za ryzyko kredytowe powstrzymujące banki przed długoterminowym angażowaniem
środków, których nadmiar banki wolały lokować na rachunkach depozytowych w NBP, a nie
na rynku kredytowym.
Zdaniem NIK sytuacja w 2008 r. była nietypowa i wymagała stosowania nadzwyczajnych działań
wspierających gospodarkę. Brak było dalszych działań NBP w zakresie długoterminowego wsparcia
płynności banków w celu zwiększenia ich zaangażowania w kredytowanie gospodarki. Jednocześnie
NBP oczekiwał na wprowadzenie dodatkowych rządowych mechanizmów przeciwdziałania kryzysowi,
związanych m.in. z systemem gwarancji międzybankowych i kredytowych, przewidzianych w Planie
stabilności i rozwoju z listopada 2008 r.
Polityka kursowa
W Założeniach polityki pieniężnej RPP utrzymała zasadę, że będzie realizowała strategię ciągłego
celu inflacyjnego w warunkach płynnego kursu walutowego. Występująca od stycznia do września
2008 r. aprecjacja kursu złotego oddziaływała na ograniczenie inflacji, była korzystna z punktu widzenia
podstawowego celu działalności NBP, tj. utrzymania stabilnego poziomu cen. Mocny złoty obniżał
koszty importu towarów konsumpcyjnych oraz ceny towarów zaopatrzeniowych, co z kolei oddziaływało
na niższe koszty produkcji i utrzymanie dynamiki eksportu na stabilnym poziomie. Znaczne osłabienie
złotego od października do grudnia 2008 r. ograniczało spadek inflacji związany z osłabieniem
koniunktury gospodarczej, ale wpłynęło na poprawę konkurencyjności cenowej polskich produktów
na rynkach zagranicznych i złagodziło negatywny wpływ recesji u głównych partnerów gospodarczych
Polski na wyniki polskiego eksportu.
218
Według danych bilansowych obejmujących lokaty złożone w dni robocze.
219
Średnia dzienna kwota lokat (liczona za dni złożenia) wyniosła 1.244,92 mln zł i była wyższa niż w 2007 r. o 200,8%.
189