plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Ogólne warunki wykonania budżetu państwa
na rachunkach dysponentów wymagało poniesienia przez budżet państwa kosztów w wysokości
około 60 mln zł. Był to kolejny rok ponoszenia kosztów z powodu niewdrożenia w pełni systemu
informatycznego Trezor, którego celem jest między innymi usprawnienie obiegu pieniądza w systemie
rachunków jednostek budżetowych.
Stwierdzono także przedwczesne, w stosunku do terminów wymagalności, przekazywanie
przez Ministra Finansów środków na obsługę skarbowych obligacji detalicznych do banku pełniącego
funkcję agenta emisji tych papierów wartościowych. W efekcie na nieoprocentowanych rachunkach
w banku utrzymywane były średnie stany w wysokości 195 mln zł. Wiązało się to z utratą dochodów
z tytułu możliwego ulokowania tych środków w wysokości około 5 mln zł rocznie.
Minister Finansów zapewnił niezakłócone finansowanie płatności zagranicznych. Emisja
obligacji o wartości 2 mld euro, przeprowadzona w czerwcu 2008 r., przed wystąpieniem zawirowań
na międzynarodowych rynkach finansowych, pozwoliła na pozyskanie środków na finansowanie potrzeb
pożyczkowych. Uzupełnieniem tych środków w II połowie roku, gdy pogorszyła się sytuacja
na rynkach finansowych, były pożyczone na korzystniejszych niż rynkowe warunkach, środki z Europejskiego
Banku Inwestycyjnego w wysokości 1,1 mld euro.
Podstawą miesięcznego uruchamiania przez Ministra Finansów środków budżetowych na finansowanie
wydatków był roczny harmonogram wydatków opracowany w porozumieniu z dysponentami
części budżetowych, aktualizowany na bieżąco o informacje dysponentów dotyczące wysokości
zapotrzebowań na środki, przewidywanych na poszczególne dekady. Zasada ta stosowana była przez
pierwszych 11 miesięcy 2008 roku. Pod koniec listopada Minister Finansów poinformował dysponentów
30 części budżetowych o ustaleniu na grudzień limitów wydatków na poziomie wykonania wydatków
w listopadzie.
Decyzja o ograniczeniu finansowania podjęta została w związku z przewidywanym niepełnym
wykonaniem planu dochodów, by zapobiec groźbie przekroczenia planowanego deficytu budżetu państwa.
Dodatkowo na decyzję o ograniczeniu wydatków wpływ miała niższa od harmonogramu realizacja
wydatków w pierwszych 11 miesiącach roku i wynikająca stąd wątpliwość odnośnie racjonalnego
wykorzystania środków w sytuacji zgłoszenia zapotrzebowania istotnie przekraczającego wykorzystanie
środków w poprzednich miesiącach 31 Powyższe działania Minister Finansów realizował na podstawie
przepisu art. 153 ustawy o finansach publicznych w ramach sprawowania ogólnej kontroli nad
realizacją dochodów, wydatków oraz poziomu deficytu. Decyzje te pozostały w gestii Ministra Finansów,
gdyż Rada Ministrów nie skorzystała z wynikającego z art. 155 ustawy o finansach publicznych
uprawnienia do blokowania wydatków. Minister Finansów nie miał obowiązku przekazania dysponentom
środków w wysokości wynikającej z harmonogramu realizacji wydatków, gdyż dokument ten ma
charakter jedynie prognostyczno-planistyczny. Minister Finansów ma natomiast obowiązek utrzymania
deficytu budżetowego w ramach ustawowego limitu. Szczegóły dotyczące finansowania deficytu
i pozostałych potrzeb pożyczkowych zostały przedstawiona w rozdziale 7.
30
Dla niektórych dysponentów limity zostały wyznaczone indywidualnie, dotyczyło to np. Ministra Obrony Narodowej, Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministra Środowiska.
31
W poszczególnych miesiącach od stycznia do listopada 2008 r. uruchamiano środki w kwotach 19,3–28,5 mld zł, z czego w
listopadzie 24,7 mld zł. Natomiast na grudzień dysponenci zgłosili zapotrzebowanie na środki w kwocie 36,5 mld zł. Ostatecznie
w grudniu 2008 r. zrealizowane wydatki wyniosły 27,9 mld zł.
41