plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Deficyt budżetu państwa
7.2. Finansowanie krajowe
Plan finansowania potrzeb pożyczkowych zakładał pozyskanie na rynku krajowym środków
przede wszystkim w wyniku emisji SPW – w kwocie 113.845,7 mln zł, tj. 66,4% wpływów krajowych
(druga co do wielkości kwota 50.000 mln zł, występująca w pozycji „pozostałe przychody i rozchody”
stanowi głównie potencjalne źródło finansowania). Zrealizowane wpływy wyniosły 143.133,9 mln zł.
Podstawowym źródłem finansowania była emisja SPW w kwocie 128.728,3 mln zł, tj. 89,9%, kolejnym
– środki pochodzące z poprzedniego roku – 9.461,5 mln zł, tj. 6,6% oraz środki przekazane z rachunku
zaliczki środków z Unii Europejskiej na rachunek przychodów części 98 w kwocie 1,3 mld euro,
tj. 4.657,2 mln zł, co stanowiło 2,7% finansowania.
Finansowanie potrzeb pożyczkowych w 2008 r. odbywało się, szczególnie w II połowie roku,
w warunkach zaostrzającego się kryzysu na rynkach finansowych. W wyniku wycofania się inwestorów
zagranicznych z polskiego rynku papierów wartościowych (18,6 mld zł) oraz znaczącej redukcji
portfela obligacji przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (ok. 16,4 mld) nastąpił wzrost udziału
obligacji w portfelu innych podmiotów krajowych, głównie banków i OFE, a w rezultacie spowodowało
to zmniejszenie zainteresowania nabywaniem obligacji od emitenta. Trudności w sprzedaży obligacji
w 2008 r. spowodowały odwołanie czterech przetargów sprzedaży i jednego przetargu zamiany obligacji.
Jednocześnie na kilkunastu przetargach sprzedaż była mniejsza od ogłoszonej podaży. Strukturę
sprzedaży SPW przedstawiono tabeli 30.
Tabela 30. Struktura sprzedaży SPW na rynku krajowym
Plan Wykonanie Różnica
1. SPW 113 845 662 128 728 324 14 882 662
1.1 SPW rynkowe 109 645 662 123 287 883 13 642 221
a) bony skarbowe 20 133 993 63 154 503 43 020 510
b) obligacje rynkowe 89 511 669 60 133 380 -29 378 289
1.2 Obligacje oszczędnościowe 4 200 000 5 440 441 1 240 441
Źródło: Wyniki kontroli w Ministerstwie Finansów.
W 2008 r. w niekorzystnej sytuacji rynkowej (ograniczony popyt, niski poziom zgłaszanych cen)
ograniczone zostały możliwości finansowania obligacjami. Ciężar finansowania potrzeb pożyczkowych
uległ przesunięciu z obligacji na bony. Ograniczone zostało zadłużenie w obligacjach rynkowych, wzrosło
natomiast zadłużenie w bonach skarbowych. Sprzedaż bonów skarbowych (63,2 mld zł) była ponadtrzykrotnie
wyższa niż planowano (20,1 mld zł).
Finansowaniu potrzeb pożyczkowych w 2008 r. posłużyło również czasowe wykorzystanie
środków z zaliczki na fundusze strukturalne poprzez przekazanie ich na przychody części 98. Zapewniło
to sfinansowanie potrzeb na poziomie 12,7% finansowania krajowego netto. Wykorzystanie tych
środków, cechujących się natychmiastową dostępnością, na pokrycie deficytu i innych potrzeb pożyczkowych
było gospodarne, gdyż generowało koszty niższe niż emisja skarbowych papierów wartościowych
(SPW). Takiego źródła pokrycia potrzeb pożyczkowych nie przewiduje jednak art. 98 ust. 2
ustawy o finansach publicznych.
112