plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Sektor finansów publicznych
rządowego, który jest relatywnie najbardziej obciążony obowiązkiem wykonywania zleconych zadań
z zakresu administracji rządowej. Finansowanie tych zadań dotacjami celowymi znacznie ogranicza
swobodę gospodarowania posiadanymi środkami.
Do czasu opracowania Analizy wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej
w 2008 roku nie zostały jeszcze opublikowane pełne dane dotyczące finansów Narodowego Funduszu
Zdrowia (NFZ) oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (SPZOZ). Z dostępnych
już informacji 182 wynikają jednak dwa ważne wnioski:
– po pierwsze – w 2008 roku znacząco wzrosły wydatki NFZ na koszty świadczeń zdrowotnych, obejmujące
przede wszystkim zakup usług medycznych oraz koszty refundacji leków sprzedawanych
uprawnionym po obniżonej cenie lub wydawanych bezpłatnie – wydatki NFZ na ten cel wyniosły
w 2008 roku około 49,0 mld zł, co było kwotą o około 3,4 mld zł niższą od planowanej, lecz jednocześnie
o 22,1% większą niż koszty z roku 2007; w jeszcze większym stopniu (o 26,1%) wzrosły koszty
leczenia szpitalnego;
– po drugie – mimo tak znacznego wzrostu kwot wypłacanych przez NFZ świadczeniodawcom,
nie zmniejszyło się zadłużenie SPZOZ, co więcej – w końcu 2008 roku całkowite zadłużenie SPZOZ
wynosiło 9.653,8 mln zł i było o 89,5 mln zł większe niż w końcu 2007 roku; zmalały natomiast –
o 302,1 mln zł – zobowiązania wymagalne (przeterminowane) 183 .
Utrzymuje się więc obserwowana już od kilku lat tendencja – zwiększone transfery środków
do placówek służby zdrowia umożliwiają spłatę zaległych zobowiązań (w tym – konwersję zobowiązań
wobec dostawców na zobowiązania wobec Skarbu Państwa i jednostek samorządowych), lecz tylko
w niewielkim stopniu powodują redukcję całkowitego zadłużenia SPZOZ.
Fakt ten dobrze ilustruje zamieszczony wykres 25, na którym przedstawiono zmiany ogólnej
kwoty zobowiązań SPZOZ i ich zobowiązań wymagalnych w latach 2001–2008. Analizując ten
wykres należy pamiętać, że SPZOZ zaczynały samodzielną działalność w 1999 roku nieobciążone
jakimikolwiek zaległościami. Należy też pamiętać, że w ramach kolejnych programów restrukturyzacyjnych
placówkom ochrony zdrowia umorzono znaczące kwoty zobowiązań publicznoprawnych.
Bez większych problemów wykonywały w 2008 roku swe zadania największe państwowe
fundusze celowe: Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Emerytalno-Rentowy KRUS oraz
Fundusz Pracy. Dotacje przekazywane z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
i Funduszu Emerytalno-Rentowego KRUS pozwoliły na terminowe wypłaty świadczeń i utrzymanie
równowagi finansowej bez konieczności poszukiwania innych niż dochody własne i dotacje źródeł
finansowania niezbędnych wydatków. Przypomnieć jednak należy, że w przypadku Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych wiązało się to z koniecznością znacznego zwiększenia dotacji z budżetu
państwa – środki przekazane z budżetu państwa do FUS w 2008 roku (około 53,1 mld zł) były
aż o 32,5% większe niż w roku 2007.
182
Uchwała Nr 4/2009/I Rady Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie przyjęcia okresowego sprawozdania
z działalności Narodowego Funduszu Zdrowia za IV kwartał 2008 r. dostępna na stronie internetowej NFZ: http://
www.nfz.gov.pl/new/index.php?katnr=3&dzialnr=7&artnr=3669
183
Cytowane powyżej dane o zadłużeniu SPZOZ pochodzą ze strony internetowej Ministerstwa Zdrowia: http://www.mz.gov.
pl/wwwmz/index?mr=b3&ms=0&ml=pl&mi=0&mx=0&ma=3917
159