plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Deficyt budżetu państwa
i miało wyłącznie charakter fakultatywny. Zablokowanie wydatków w części 79 budżetu państwa pozwoliłoby
na skierowanie wydatków do innych części.
Rzeczywisty obraz wykonania budżetu państwa jest zniekształcany głównie przez nieujęcie
w rachunku deficytu 19,9 mld zł przekazanych z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
na refundację składek do otwartych funduszy emerytalnych. Na uwarunkowania te NIK zwracała uwagę
w latach poprzednich. Taki sposób postępowania przyjęto na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 25
czerwca 1997 r. o wykorzystaniu wpływów z prywatyzacji części mienia Skarbu Państwa, na cele związane
z reformą systemu ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym na finansowanie reformy przeznacza
się wpływy z prywatyzacji niektórych spółek Skarbu Państwa. Tymczasem w 2008 r. aż 94,9% środków
na bezzwrotne finansowanie reformy zostało pozyskane przez emisję skarbowych papierów wartościowych.
Niezaliczanie kosztów reformy do deficytu budżetowego jest wprawdzie zgodne z prawem, lecz
powoduje, że wielkość deficytu nie oddaje w pełni stanu nierównowagi budżetowej. Minister Finansów
nie przewiduje zmiany sposobu prezentacji deficytu budżetowego.
Poza rachunkiem deficytu ujęto także dofinansowanie Polskich Kolei Państwowych SA. Podmiot
ten otrzymał od Skarbu Państwa pożyczkę w kwocie blisko 1.383 mln zł, która posłużyła na sfinansowanie
podwyższenia kapitału Polskich Linii Kolejowych SA (PLK SA). NIK nie kwestionuje legalności tej operacji
ani celu, na który środki zostały przekazane, zwraca jednak uwagę, że została ona tak skonstruowana, aby
bez względu na sposób jej rozliczenia, była ona ujęta poza rachunkiem deficytu. W umowie przewidziano,
że pożyczka może być spłacona m.in. poprzez przekazanie Skarbowi Państwa udziałów w spółce PKP Przewozy
Regionalne Sp. z o.o. oraz akcji PLK SA, co zostało zrealizowane. Zgodnie z art. 106 ust. 6 pkt 1 ustawy
o finansach publicznych wydatki na zakup i objęcie akcji powinny być zaliczone do wydatków majątkowych.
W związku z poprzedzeniem przeniesienia własności udziałów i akcji spółek pożyczką, transakcja
ta została ujęta w rozchodach budżetu państwa i nie została zaliczona do wydatków budżetu państwa. Rozwiązanie
takie zaburza przejrzystość finansów publicznych i zniekształca rachunek deficytu budżetowego.
Łącznie wszystkie potrzeby pożyczkowe netto budżetu państwa w 2008 r. generujące przyrost
zadłużenia Skarbu Państwa zostały zaplanowane na 45.169,6 mln zł. Faktycznie wyniosły one
47.426,9 mln zł 128 , tj. o 2.257,3 mln zł (5%) powyżej planu. Ich strukturę przedstawia poniższa tabela 29.
Tabela 29. Potrzeby pożyczkowe netto budżetu państwa w 2008 r.
Tytuły potrzeb pożyczkowych netto
plan potrzeb
wykonanie potrzeb
Różnica
4-2
mln zł % mln zł % mln zł
1 2 3 4 5 6
Razem, w tym: 45.169,6 100,0 47.426,9 100,0 2.257,3
– Deficyt budżetu państwa 27.090,6 60,6 24.346,2 51,3 -2.744,4
– Ujemne saldo przychodów i rozchodów z prywatyzacji 16.783,9 37,2 18.890,2 39,8 2.106,2
– Ujemne saldo prefinansowania 106,1 0,2 2.272,5 4,8 2.166,4
– Ujemne saldo udzielonych i spłaconych pożyczek 9,9 0,0 1.564,6 3,3 1.554,7
– Pozostałe potrzeby 1.189,0 2,6 353,4 0,7 -835,6
Źródło: Wyniki kontroli NIK w Ministerstwie Finansów.
128
Ministerstwo Finansów w Sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 r. podało,
iż potrzeby pożyczkowe netto wyniosły 42.769,7 mln zł. Różnica (4.657,2 mln zł) wynika z odmiennego potraktowania
wykorzystania środków z zaliczek z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. NIK uznała, że w sytuacji, gdy zostały
one wykorzystane i muszą zostać zwrócone na rachunek w NBP nie pomniejszają one potrzeb pożyczkowych.
110