plik PDF - Najwyższa Izba Kontroli

Synteza
15. Potrzeby pożyczkowe netto budżetu państwa wyniosły 47,1 mld zł. Były one wyższe od planowanych
o 3,1 mld zł, pomimo niższego o 2,7 mld zł deficytu (24,3 mld zł). O przekroczeniu planu
potrzeb pożyczkowych zdecydowały wyższe o 2,1 mld zł ujemne saldo przychodów z prywatyzacji
i ich rozdysponowania (18,9 mld zł), wyższe o 2,2 mld zł ujemne saldo prefinansowania zadań realizowanych
z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej (2,3 mld zł) oraz ujemne
saldo pożyczek udzielonych w wysokości 1,6 mld zł. Minister Finansów zapewnił w 2008 r. pełne
pokrycie potrzeb pożyczkowych, przy czym wykorzystał do tego celu między innymi przekazane
na przychody budżetu państwa środki z zaliczki z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w wysokości
4,7 mld zł. Wykorzystanie tych środków pozwoliło na obniżenie wydatków na obsługę długu
publicznego. Takiego źródła pokrycia potrzeb pożyczkowych nie przewiduje jednak art. 98 ust. 2
ustawy o finansach publicznych 9 , a wykorzystanie tych środków na finansowanie deficytu i innych
potrzeb pożyczkowych pozostaje również w sprzeczności z art. 202 ust. 1 wymienionej ustawy.
16. Zarządzanie płynnością budżetu państwa w 2008 r. odbywało się w zmiennych warunkach rynkowych
i przy nierównomiernym rozkładzie potrzeb pożyczkowych. Finansowanie potrzeb pożyczkowych
odbywało się głównie w wyniku sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku
krajowym. Finansowanie krajowe netto wynosiło 40,6 mld zł, a finansowanie zagraniczne około
3,5 mld zł. W związku z niekorzystną sytuacją rynkową w 2008 r. ciężar finansowania potrzeb pożyczkowych
przesunięto z obligacji na bony skarbowe. Plan sprzedaży bonów przekroczony został
ponad trzykrotnie. Saldo emisji wykupu bonów wyniosło 26,1 mld zł, gdy pierwotnie zakładano,
że będzie zerowe. Pomimo pojawiających się trudności z zapewnieniem płynności w krótkich okresach,
przeciętny stan środków złotowych na lokatach wyniósł 6,4 mld zł. Był on o 2,5 mld zł niższy
niż w 2007 r. Na rachunkach dysponentów pozostawały w 2008 r. niewykorzystane środki w przeciętnej
wysokości około 0,9 mld zł. Pozyskanie środków pozostających na rachunkach dysponentów
wymagało poniesienia przez budżet państwa kosztów w wysokości około 60 mln zł. Był to
kolejny rok ponoszenia kosztów z powodu niepełnego wdrożenia systemu informatycznego Trezor,
którego celem jest głównie usprawnienie obiegu pieniądza w systemie jednostek budżetowych.
Pod koniec listopada, Minister Finansów poinformował dysponentów części budżetowych o wyznaczeniu
na grudzień limitów wydatków na poziomie ich wykonania w listopadzie. Decyzja ta podjęta
została, aby zapobiec przekroczeniu planowanego deficytu budżetu państwa w związku z przewidywanym
niepełnym wykonaniem planu dochodów. Na ograniczenie wydatków wpływ miała niższa
od harmonogramu realizacja wydatków w pierwszych 11 miesiącach roku oraz wątpliwości odnośnie
racjonalnego wykorzystania środków, w sytuacji zgłoszenia zapotrzebowania istotnie przekraczającego
wykorzystanie w poszczególnych miesiącach 2008 r. Powyższe działania Minister Finansów realizował
w ramach sprawowania ogólnej kontroli nad realizacją dochodów, wydatków oraz poziomu
deficytu, tj. na podstawie art. 153 ustawy o finansach publicznych. Rada Ministrów nie skorzystała
z uprawnienia do zablokowania wydatków na podstawie art. 155 wymienionej ustawy.
17. Dług Skarbu Państwa na koniec 2008 r. wyniósł 569,9 mld zł i w stosunku do roku poprzedniego
wzrósł o 68,4 mld zł, osiągając poziom 44,8% PKB. Dług krajowy Skarbu Państwa wzrósł
o 39,8 mld zł, a zagraniczny o 28,6 mld zł. Wzrost długu krajowego wynikał przede wszystkim
9
Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.
12