พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

ติกะ — หมวด 3Groups of Three(including related groups)[66] กรรม 3 (การกระทํ า, การกระทํ าที่ประกอบดวยเจตนา ดีก็ตาม ชั่วก็ตาม — Kamma:action; deed)1. กายกรรม (กรรมทํ าดวยกาย, การกระทํ าทางกาย — Kàya-kamma: bodily action)2. วจีกรรม (กรรมทํ าดวยวาจา, การกระทํ าทางวาจา — Vacã-kamma: verbal action)3. มโนกรรม (กรรมทํ าดวยใจ, การกระทํ าทางใจ — Mano-kamma: mental action)M.I.373.ม.ม.13/64/56.[67] กุศลมูล 3 (รากเหงาของกุศล, ตนตอของความดี — Kusala-måla: wholesomeroots; roots of good actions)1. อโลภะ (ความไมโลภ, ธรรมที่เปนปฏิปกษกับโลภะ, ความคิดเผื่อแผ, จาคะ — Alobha: nongreed;generosity)2. อโทสะ (ความไมคิดประทุษราย, ธรรมที่เปนปฏิปกษกับโทสะ, เมตตา — Adosa: nonhatred;love)3. อโมหะ (ความไมหลง, ธรรมที่เปนปฏิปกษกับความหลง, ปญญา — Amoha: non-delusion;wisdom)D.III.275.ที.ปา.11/394/292.[68] อกุศลมูล 3 (รากเหงาของอกุศล, ตนตอของความชั่ว — Akusala-måla:unwholesome roots; roots of bad actions)1. โลภะ (ความอยากได — Lobha: greed)2. โทสะ (ความคิดประทุษราย — Dosa: hatred)3. โมหะ (ความหลง — Moha: delusion)D.III.275; It.45.ที.ปา.11/393/291; ขุ.อิติ.25/228/264.[69] กุศลวิตก 3 (ความตรึกที่เปนกุศล, ความนึกคิดที่ดีงาม — Kusala-vitakka: wholesomethoughts)1. เนกขัมมวิตก (ความตรึกปลอดจากกาม, ความนึกคิดในทางเสียสละ ไมติดในการปรนปรือสนองความอยากของตน — Nekkhamma-vitakka: thought of renunciation; thoughtfree from selfish desire)