พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

หมวด 3 87[75][75] ไตรปฎก (ปฎก 3, กระจาด ตะกรา กระบุง หรือ ตํ ารา 3, ประมวลแหงคัมภีรที่รวบรวมพระธรรมวินัย 3 หมวด หรือ 3 ชุด — Tipiñaka: the Three Baskets; the PaliCanon) จัดพิมพดวยอักษรไทย มี 45 เลม1. วินัยปฎก (หมวดพระวินัย, ประมวลสิกขาบท สํ าหรับภิกษุสงฆและภิกษุณีสงฆ —Vinaya-piñaka: the Basket of Discipline) แบงเปน 3 หมวด หรือ 5 คัมภีร จัดพิมพอักษรไทยเปน 8 เลม คือก. วิภังค หรือ สุตตวิภังค (Vibhaïga) วาดวยสิกขาบทในปาฏิโมกข (ปาติโมกข ก็ใช) แบงเปน 2 คัมภีร คือ1. อาทิกัมมิกะ หรือ ปาราชิก (อา) วาดวยสิกขาบทที่เกี่ยวกับอาบัติหนัก ตั้งแตปาราชิกถึงอนิยต (Major Offences) จัดพิมพเปน 1 เลม2. ปาจิตติยะ (ปา) วาดวยสิกขาบทที่เกี่ยวกับอาบัติเบา ตั้งแตนิสสัคคิยปาจิตตีย ถึงเสขิยะและรวมเอาภิกขุนีวิภังคเขาไวดวย (Minor Offences) จัดเปน 2 เลมวิภังค นี้ แบงอีกอยางหนึ่งเปน 2 เหมือนกัน คือ1. มหาวิภังค หรือ ภิกขุวิภังค วาดวยสิกขาบทในปาฏิโมกขฝายภิกษุสงฆ (Rules forMonks) จัดเปน 2 เลม2. ภิกขุนีวิภังค วาดวยสิกขาบทในปาฏิโมกขฝายภิกษุณีสงฆ (Rules for Nuns) จัดเปน 1 เลมข. ขันธกะ (Khandhaka) วาดวยสิกขาบทนอกปาฏิโมกข รวมเปนบทๆ เรียกวา ขันธกะ หนึ่งๆทั้งหมดมี 22 ขันธกะ ปนเปน 2 วรรค คือ3. มหาวรรค (ม; วรรคใหญ — Greater Section) วาดวยสิกขาบทนอกปาฏิโมกขตอนตนมี 10 ขันธกะ จัดเปน 2 เลม4. จุลวรรค (จุ; วรรคเล็ก — Smaller Section) วาดวยสิกขาบทนอกปาฏิโมขตอนปลายมี 12 ขันธกะ จัดเปน 2 เลมค. 5. ปริวาร (ป; หนังสือประกอบ; คูมือ — Parivàra: Epitome of the Vinaya) คัมภีรบรรจุคํ าถามคํ าตอบ ซอมความรูพระวินัย จัดเปน 1 เลม2. สุตตันตปฎก (หมวดพระสูตร, ประมวลพระธรรมเทศนา คํ าบรรยายธรรม และเรื่องเลาตางๆ อันยักเยื้องตามบุคคลและโอกาส — Sutta-piñaka: the Basket of Discourses) แบงเปน 5 นิกาย (แปลวาประมวลหรือชุมนุม) จัดพิมพเปน 25 เลม คือ1. ทีฆนิกาย (ที) ชุมนุมพระสูตรที่มีขนาดยาว — Dãgha-nikàya: Collection of LongDiscourses จัดเปน 3 วรรค 3 เลม มี 34 สูตร2. มัชฌิมนิกาย (ม) ชุมนุมพระสูตรที่มีความยาวปานกลาง — Majjhima-nikàya: Collectionof Middle-length Discourses จัดเปน 3 ปณณาสก 3 เลม มี 152 สูตร3. สังยุตตนิกาย (สํ) ชุมนุมพระสูตรที่รวมเขาไวเปนหมวดๆ เรียกวา สังยุตต หนึ่งๆ ตาม