พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

[188] 144พจนานุกรมพุทธศาสตร4. วาชเปยะ หรือ วาจาเปยยะ (ความมีวาจาอันดูดดื่มนํ้ าใจ นํ้ าคํ าควรดื่ม คือ รูจักพูด รูจักปราศรัย ไพเราะ สุภาพนุมนวล ประกอบดวยเหตุผล มีประโยชน เปนทางแหงสามัคคี ทํ าใหเกิดความเขาใจอันดี และความนิยมเชื่อถือ — Vàjapeya: affability in address; kindlyand convincing speech)ราชสังคหวัตถุ 4 ประการนี้ เปนคํ าสอนในพระพุทธศาสนา สวนที่แกไขปรับปรุงคํ าสอนในศาสนาพราหมณ โดยกลาวถึงคํ าศัพทเดียวกัน แตชี้ถึงความหมายอันชอบธรรมที่ตางออกไปธรรมหมวดนี้ วาโดยศัพท ตรงกับ มหายัญ 5 (the five great sacrifices) ของพราหมณ คือ1. อัสสเมธะ (การฆามาบูชายัญ — horse sacrifice)2. ปุริสเมธะ (การฆาคนบูชายัญ — human sacrifice)3. สัมมาปาสะ (ยัญอันสรางแทนบูชาในที่ขวางไมลอดบวงไปหลนลง — peg-thrown sitesacrifice)4. วาชเปยะ (การดื่มเพื่อพลังหรือเพื่อชัย — drinking of strength or of victory)5. นิรัคคฬะ หรือ สรรพเมธะ (ยัญไมมีลิ่มสลัก คือ ทั่วไปไมมีขีดขั้นจํ ากัด, การฆาครบทุกอยางบูชายัญ — the bolts-withdrawn sacrifice; universal sacrifice)มหายัญ 5 ที่พระราชาพึงบูชาตามหลักศาสนาพราหมณนี้ พระพุทธศาสนาสอนวา เดิมทีเดียวเปนหลักการสงเคราะหที่ดีงาม แตพราหมณสมัยหนึ่งดัดแปลงเปนการบูชายัญเพื่อผลประโยชนในทางลาภสักการะแกตน ความหมายที่พึงตองการซึ่งพระพุทธศาสนาสั่งสอน 4 ขอแรก มีดังกลาวแลวขางตน สวนขอที่ 5 ตามหลักสังคหวัตถุ 4 นี้วาเปนผล แปลวา ไมมีลิ่มกลอน หมายความวา บานเมืองจะสงบสุขปราศจากโจรผูราย ไมตองระแวงภัย บานเรือนไมตองลงกลอนS.I.76; A.II.42; IV.151; It.21; Sn.303; SA.I.145; SnA.321.สํ.ส.15/351/110; องฺ.จตุกฺก.21/39/54; องฺ.อฏก.23/91/152;ขุ.อิติ.25/205/246; ขุ.สุ.25/323/383; สํ.อ.1/169; อิติ.อ.123.[188] สังเวชนียสถาน 4 (สถานที่เปนที่ตั้งแหงความสังเวช, สถานที่เนื่องดวยพุทธประวัติ ซึ่งพุทธศาสนิกชนควรไปดูเพื่อเปนเครื่องเตือนใจใหเกิดความไมประมาท จะไดเรงขวนขวายประกอบกุศลกรรม และสํ าหรับผูศรัทธาจะไดจาริกไปชม เพื่อเพิ่มพูนปสาทะ กระทํ าสักการะบูชา อันจะนํ าใหเขาถึงสุคติโลกสวรรค — Sa§vejanãyaññhàna: places apt to cause thefeeling of urgency; places made sacred by the Buddha’s association; places to bevisited with reverence; the four Buddhist Holy Places)1. ชาตสถาน (ที่พระพุทธเจาประสูติ คือ อุทยานลุมพินี — Jàtaññhàna: birthplace of theBuddha)2. อภิสัมพุทธสถาน (ที่พระพุทธเจาตรัสรูอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ คือ ควงโพธิ์ที่ตํ าบลพุทธคยา — Abhisambuddhaññhàna: place where the Buddha attained theEnlightenment)