พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

หมวดเกิน 10 277[354]34. นิพฺพานสจฺฉิกิริยา จ (ทําพระนิพพานใหแจง, บรรลุนิพพาน — Nibbàna-sacchikiriyà:realization of Nibbàna)คาถาที่ 1035. ผุฏสฺส โลกธมฺเมหิ จิตฺตํ ยสฺส น กมฺปติ (ถูกโลกธรรม จิตไมหวั่นไหว — Akampitacitta:to have a mind which is not shaken when touched by worldly vicissitudes)36. อโสกํ (จิตไรเศรา — Asokacitta: to have the mind which is free from sorrow)37. วิรชํ (จิตปราศจากธุลี — Virajacitta: to have the mind which is undefiled)38. เขมํ (จิตเกษม — Khemacitta: to have the mind which is secure)แตละคาถามีบทสรุปวา “เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ” (นี้เปนมงคลอันอุดม — this is thehighest blessing)มีคาถาสรุปทายมงคลทั้ง 38 นี้วา“เอตาทิสานิ กตฺวานสพฺพตฺถมปราชิตาสพฺพตฺถ โสตฺถึ คจฺฉนฺติ ตนฺเตสํ มงฺคลมุตฺตมนฺติ.”แปลวา “เทวะมนุษยทั้งหลายกระทํ ามงคลเชนนี้แลว ยอมเปนผูไมปราชัยในที่ทุกสถานยอมถึงความสวัสดีในที่ทั้งปวง นี้คืออุดมมงคลของเทวะมนุษยเหลานั้น.” (Those who havedone these things see no defeat and go in safety everywhere. To them these arethe highest blessings.)Kh.V.3; Sn.259-268.ขุ.ขุ.25/5/3; ขุ.สุ.25/317/376.[354] กรรมฐาน 40 (ที่ตั้งแหงการทํ างานของจิต, สิ่งที่ใชเปนอารมณในการเจริญภาวนา,อุปกรณในการฝกอบรมจิต — Kammaññhàna: mental exercises; subjects ofmeditation)1. กสิณ 10 ดู [315]2. อสุภะ 10 ดู [336]3. อนุสติ 10 ดู [335]4. อัปปมัญญา 4 ดู [161]5. อาหาเรปฏิกูลสัญญา (กําหนดพิจารณาความเปนปฏิกูลในอาหาร — âhàrepañikålasa¤¤à:perception of the loathsomeness of food)6. จตุธาตุววัฏฐาน (กํ าหนดพิจารณาธาตุ 4, พิจารณาเห็นรางกายของตนโดยสักวาเปนธาตุ4 แตละอยางๆ; ธาตุมนสิการ ก็เรียก — Catudhàtu-vavaññhàna: analysis of the fourelements)7. อรูป 4 ดู [207]กรรมฐานใดใหไดสมาธิถึงขั้นใด ดู [99] ภาวนา 3; กรรมฐานใดเหมาะกับจริตใด ดู [262]