พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

อติเรกทสกะ — หมวดเกิน 10Groups of More Than Ten[338] กรรม 12 (การกระทํ าที่ประกอบดวยเจตนา ดีก็ตาม ชั่วก็ตาม, ในที่นี้หมายถึงกรรมประเภทตางๆ พรอมทั้งหลักเกณฑเกี่ยวกับการใหผลของกรรมเหลานั้น — Kamma: karma;kamma; action; volitional action)หมวดที่ 1 วาโดยปากกาล คือ จํ าแนกตามเวลาที่ใหผล (classification according tothe time of ripening or taking effect)1. ทิฏฐธรรมเวทนียกรรม (กรรมใหผลในปจจุบันคือในภพนี้ — Diññhadhamma-vedanãyakamma:kamma to be experienced here and now; immediately effective kamma)2. อุปปชชเวทนียกรรม (กรรมใหผลในภพที่จะไปเกิดคือในภพหนา — Upapajja-vedanãyakamma:kamma to be experienced on rebirth; kamma ripening in the next life)3. อปราปริยเวทนียกรรม (กรรมใหผลในภพตอๆ ไป — Aparàpariya-vedanãya-kamma:kamma to be experienced in some subsequent lives; indefinitely effective kamma)4. อโหสิกรรม (กรรมเลิกใหผล ไมมีผลอีก — Ahosi-kamma: lapsed or defunct kamma)หมวดที่ 2 วาโดยกิจ คือ จํ าแนกการใหผลตามหนาที่ (classification according tofunction)5. ชนกกรรม (กรรมแตงใหเกิด, กรรมที่เปนตัวนํ าไปเกิด — Janaka-kamma: productivekamma; reproductive kamma)6. อุปตถัมภกกรรม (กรรมสนับสนุน, กรรมที่เขาชวยสนับสนุนหรือซํ้ าเติมตอจากชนกกรรม— Upatthambhaka-kamma: supportive kamma; consolidating kamma)7. อุปปฬกกรรม (กรรมบีบคั้น, กรรมที่มาใหผล บีบคั้นผลแหงชนกกรรมและอุปตถัมภกรรมนั้น ใหแปรเปลี่ยนทุเลาลงไป บั่นทอนวิบากมิใหเปนไปไดนาน — Upapãëaka-kamma:obstructive kamma; frustrating kamma)8. อุปฆาตกรรม (กรรมตัดรอน, กรรมที่แรง ฝายตรงขามกับชนกกรรมและอุปตถัมภกกรรมเขาตัดรอนการใหผลของกรรมสองอยางนั้น ใหขาดไปเสียทีเดียว เชน เกิดในตระกูลสูง มั่งคั่งแตอายุสั้น เปนตน — Upaghàtaka-kamma: destructive kamma; supplanting kamma)หมวดที่ 3 วาโดยปากทานปริยาย คือ จํ าแนกตามความยักเยื้องหรือลํ าดับความแรงในการใหผล (classification according to the order of ripening)9. ครุกกรรม (กรรมหนัก ใหผลกอน ไดแก สมาบัติ 8 หรือ อนันตริยกรรม — Garuka-kamma:weighty kamma)10. พหุลกรรม หรือ อาจิณณกรรม (กรรมทํ ามากหรือกรรมชิน ใหผลรองจากครุกกรรม