พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

หมวด 9 223[306]เปนตน) บางทีเลือนมาเปน นวรหคุณ หรือ นวารหคุณ แปลวาคุณของพระพุทธเจาผูเปนพระอรหันต 9 ประการM.I.37; A.III.285.ม.มู.12/95/67; องฺ.ฉกฺก.22/281/317.[304] พุทธคุณ 2 (Buddhaguõa: virtues, qualities or attributes of the Buddha)1. อัตตหิตสมบัติ (ความถึงพรอมแหงประโยชนตน, ทรงบํ าเพ็ญประโยชนสวนพระองคเองเสร็จสิ้นสมบูรณแลว — Attahita-sampatti: to have achieved one’s own good;accomplishment of one’s own welfare) พระคุณขอนี้มุงเอาพระปญญาเปนหลัก เพราะเปนเครื่องใหสํ าเร็จพุทธภาวะ คือ ความเปนพระพุทธเจา และความเปน อัตตนาถะ คือ พึ่งตนเองได2. ปรหิตปฏิบัติ (การปฏิบัติเพื่อประโยชนแกผูอื่น, ทรงบํ าเพ็ญพุทธจริยาเพื่อประโยชนแกผูอื่น — Parahita-pañipatti: practice for the good or welfare of others) พระคุณขอนี้มุงเอาพระกรุณาเปนหลัก เพราะเปนเครื่องใหสํ าเร็จพุทธกิจ คือ หนาที่ของพระพุทธเจา และความเปนโลกนาถ คือ เปนที่พึ่งของชาวโลกไดพุทธคุณ 9 ในขอกอน [303] ยอลงแลวเปน 2 อยางดังแสดงมานี้ คือ ขอ 1, 2, 3, 5 เปนสวนอัตตหิตสมบัติ ขอ 6, 7 เปนสวนปรหิตปฏิบัติ ขอ 4, 8, 9 เปนทั้งอัตตหิตสมบัติและปรหิตปฏิบัติDAò.I.8 (ฉบับไทยยังไมพิมพ)วิสุทฺธิ.ฏีกา1/258/381; 246/338 (ฉบับโรมันยังไมพิมพ)[305] พุทธคุณ 3 (Buddhaguõa: virtues, qualities or attributes of the Buddha)1. ปญญาคุณ (พระคุณคือพระปญญา — Pa¤¤à: wisdom)2. วิสุทธิคุณ (พระคุณคือความบริสุทธิ์ — Visuddhi: purity)3. กรุณาคุณ (พระคุณคือพระมหากรุณา — Karuõà: compassion)ในพระคุณ 3 นี้ ขอที่เปนหลักและกลาวถึงทั่วไปในคัมภีรตางๆ มี 2 คือ ปญญา และกรุณาสวนวิสุทธิ เปนพระคุณเนื่องอยูในพระปญญาอยูแลว เพราะเปนผลเกิดเองจากการตรัสรูคัมภีรทั้งหลายจึงไมแยกไวเปนขอหนึ่งตางหาก(ฉบับโรมันยังไมพิมพ)นัย วิสุทฺธิ.ฏีกา1/1.[306] ธรรมคุณ 6 (คุณของพระธรรม — Dhammaguõa: virtues or attributes of theDhamma)1. สฺวากฺขาโต ภควตา ธมฺโม (พระธรรมอันพระผูมีพระภาคเจาตรัสดีแลว คือ ตรัสไวเปนความจริงแท อีกทั้งงามในเบื้องตน งามในทามกลาง งามในที่สุด พรอมทั้งอรรถพรอมทั้งพยัญชนะ ประกาศหลักการครองชีวิตอันประเสริฐ บริสุทธิ์ บริบูรณสิ้นเชิง — Svàkkhàto:Well proclaimed is the Dhamma by the Blessed One)2. สนฺทิฏิโก (อันผูปฏิบัติจะพึงเห็นชัดดวยตนเอง คือ ผูใดปฏิบัติ ผูใดบรรลุ ผูนั้นยอมเห็น