พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

หมวด 4 119[152]หรือที่อื่นใดที่มีลักษณะเปนชองวางอยางเดียวกันนี้6. วิญญาณธาตุ (the consciousness-element) คือ ธาตุที่มีลักษณะเปนเครื่องรูแจงอารมณ กลาวคือ วิญญาณธาตุ 6.ดู [147] ธาตุกัมมัฏฐาน 4; [148] ธาตุ 6.M.III.240.ม.อุ.14/684–9/437–440.[150] นิมิต 4 (เครื่องหมาย, เครื่องกํ าหนด, สิ่งที่พระโพธิสัตวทอดพระเนตรเห็น อันเปนเหตุปรารภที่จะเสด็จออกบรรพชา — Nimitta: the Four Signs; the Four Sights on seeingwhich the Bodhisatta went forth in the Great Renunciation)1. ชิณณะ (คนแก — Jiõõa: an old man)2. พยาธิตะ หรือ อาพาธิกะ (คนเจ็บ — Byàdhita, âbàdhika: a sick man)3. กาลกตะ (= มตะ, คนตาย — Mata: a dead man)4. ปพพชิตะ (บรรพชิต, นักบวช — Pabbajita: a religious; holy man; monk)สามอยางแรกมีชื่อเรียกรวมวา เทวทูต 3 เปนเครื่องหมายหรือสัญญาณเตือนใหระลึกถึงความทุกขตามคติธรรมดาของชีวิตและบังเกิดความสังเวช อยางที่สี่คือบรรพชิต เปนเครื่องหมายใหมองเห็นทางออกที่จะพนไปจากทุกข บางแหงทานเรียกรวมๆ ไปวาเทวทูต 4 โดยอธิบายชั้นหลังวา เปนทูตของวิสุทธิเทพ แตตามบาลีเรียกวานิมิต 4.D.II.22; Bv.XVII.14.ที.ม.10/32–38/24–35; ขุ.พุทธ.33/26/544.[151] บริษัท 4 1 (ชุมนุม, ที่ประชุม, หมูแหงพุทธศาสนิก, ชุมชนชาวพุทธ — Parisà: theFour Assemblies; companies)1. ภิกษุบริษัท (Bhikkhu-parisà: assembly of monks; Bhikkhus)2. ภิกษุณีบริษัท (Bhikkhunã-parisà: assembly of nuns; Bhikkhunis)3. อุบาสกบริษัท (Upàsaka-parisà: assembly of lay-followers)4. อุบาสิกาบริษัท (Upàsikà-parisà: assembly of female lay-followers)A.II.132.องฺ.จตุกฺก.21/129/178.[152] บริษัท 4 2 (ชุมนุม, ที่ประชุม, ชุมชนตามระบบสังคม — Parisà: assembly; company)1. ขัตติยบริษัท (ชุมนุมเจานาย — Khattiya-parisà: company of noblemen)2. พราหมณบริษัท (ชุมนุมพราหมณ — Bràhmaõa-parisà: company of brahmins)3. คหบดีบริษัท (ชุมนุมคฤหบดี — Gahapati-parisà: company of householders)4. สมณบริษัท (ชุมนุมสมณะ — Samaõa-parisà: company of recluses)A.II.132.องฺ.จตุกฺก.21/130/179.