พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

[292] 214พจนานุกรมพุทธศาสตร— Na pàpicchatà: not to have nor fall under the influence of evil desire)6. น ปาปมิตฺตตา (ไมเปนผูมีปาปมิตร — Na pàpamittatà: not to have evil friends)7. น อนฺตราโวสานํ (ไมถึงความหยุดยั้งนอนใจเสียในระหวาง ดวยการบรรลุคุณวิเศษเพียงชั้นตนๆ — Na antaràvosàna§: not to come to a stop on the way by theattainment of lesser success)D.II.78; A.IV.21.ที.ม.10/71/92; องฺ.สตฺตก.23/22/23.[292] อริยทรัพย 7 (ทรัพยอันประเสริฐ, ทรัพยคือคุณธรรมประจํ าใจอยางประเสริฐ —Ariya-dhana: noble treasures)1. ศรัทธา (ความเชื่อที่มีเหตุผล มั่นใจในหลักที่ถือและในการดีที่ทํ า — Saddhà:confidence)2. ศีล (การรักษากายวาจาใหเรียบรอย ประพฤติถูกตองดีงาม — Sãla: morality; goodconduct; virtue)3. หิริ (ความละอายใจตอการทํ าความชั่ว — Hiri: moral shame; conscience)4. โอตตัปปะ (ความเกรงกลัวตอความชั่ว — Ottappa: moral dread; fear-to-err)5. พาหุสัจจะ (ความเปนผูไดศึกษาเลาเรียนมาก — Bàhusacca: great learning )6. จาคะ (ความเสียสละ เอื้อเฟอเผื่อแผ — Càga: liberality)7. ปญญา (ความรูความเขาใจถองแทในเหตุผล ดีชั่ว ถูกผิด คุณโทษ ประโยชน มิใชประโยชนรูคิด รูพิจารณา และรูที่จะจัดทํ า — Pa¤¤à: wisdom)อริยทรัพย เปนทรัพยอันประเสริฐอยูภายในจิตใจ ดีกวาทรัพยภายนอก เพราะไมมีผูใดแยงชิง ไมสูญหายไปดวยภัยอันตรายตางๆ ทํ าใจใหไมอางวางยากจน และเปนทุนสรางทรัพยภายนอกไดดวยธรรม 7 นี้ เรียกอีกอยางวา พหุการธรรม หรือ ธรรมมีอุปการะมาก (Bahukàradhamma:virtues of great assistance; D.III.282; ที.ปา.11/433/310) เพราะเปนกํ าลังหนุนชวยสงเสริมในการบํ าเพ็ญคุณธรรมตางๆ ยังประโยชนตนและประโยชนผูอื่นใหสํ าเร็จไดอยางกวางขวางไพบูลย เปรียบเหมือนคนมีทรัพยมาก ยอมสามารถใชจายทรัพยเลี้ยงตนเลี้ยงผูอื่นใหมีความสุข และบํ าเพ็ญประโยชนตางๆ ไดเปนอันมาก.D.III.163,267; A.IV.5.[] อริยบุคคล 7 ดู [63] อริยบุคคล 7.[] อุบาสกธรรม 7 ดู [260] อุบาสกธรรม 7.ที.ปา.11/326/264; องฺ.สตฺตก.23/6/5.