พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

หมวด 5 171[232]— Pa¤¤àbala: strength of wisdom)กํ าลังแขน หรือกํ าลังกาย แมจะสํ าคัญ แตทานจัดวาตํ่ าสุด หากไมมีพลังอื่นควบคุมคํ้ าจุนอาจกลายเปนกํ าลังอันธพาล สวนกํ าลังปญญา ทานจัดวาเปนกํ าลังอันประเสริฐ เปนยอดแหงกํ าลังทั้งปวง เพราะเปนเครื่องกํ ากับ ควบคุม และนํ าทางกํ าลังอื่นทุกอยางJ.V.120.ขุ.ชา.27/2444/532; ชา.อ.7/348.[231] พหูสูตมีองค 5 (คุณสมบัติที่ทํ าใหควรไดรับชื่อวาเปนพหูสูต คือ ผูไดเรียนรูมาก หรือคงแกเรียน — Bahussutaïga: qualities of a learned person)1. พหุสฺสุตา (ฟงมาก คือ ไดเลาเรียนสดับฟงไวมาก — Bahussutà: having heard orlearned many ideas)2. ธตา (จํ าได คือ จับหลักหรือสาระได ทรงจํ าความไวแมนยํ า — Dhatà: having retainedor remembered them)3. วจสา ปริจิตา (คลองปาก คือ ทองบนหรือใชพูดอยูเสมอจนแคลวคลองจัดเจน —Vacasà paricità: having frequently practised them verbally; having consolidatedthem by word of mouth)4. มนสานุเปกฺขิตา (เพงขึ้นใจ คือ ใสใจนึกคิดพิจารณาจนเจนใจ นึกถึงครั้งใด ก็ปรากฏเนื้อความสวางชัด — Manasànupekkhità: having looked over them with the mind)5. ทิฏิยา สุปฏิวิทฺธา (ขบไดดวยทฤษฎี หรือแทงตลอดดีดวยทิฏฐิ คือ มีความเขาใจลึกซึ้งมองเห็นประจักษแจงดวยปญญา ทั้งในแงความหมายและเหตุผล — Diññhiyà supañividdhà:having thoroughly penetrated them by view)A.III.112.องฺ.ปฺจก.22/87/129.[232] โภคอาทิยะ 5, โภคาทิยะ 5 (ประโยชนที่ควรถือเอาจากโภคทรัพย หรือ เหตุผลที่อริยสาวกควรยึดถือ ในการที่จะมีหรือครอบครองโภคทรัพย — Bhoga-àdiya: uses ofpossessions; benefits which one should get from wealth; reasons for earning andhaving wealth)อริยสาวกแสวงหาโภคทรัพยมาได ดวยนํ้ าพักนํ้ าแรงความขยันหมั่นเพียรของตน และโดยทางสุจริตชอบธรรมแลว1. เลี้ยงตัว มารดาบิดา บุตรภรรยา และคนในปกครองทั้งหลายใหเปนสุข (to makeoneself, one’s parents, children, wife, servants and workmen happy and live incomfort)2. บํ ารุงมิตรสหายและผูรวมกิจการงานใหเปนสุข (to share this happiness andcomfort with one’s friends)3. ใชปองกันภยันตราย (to make oneself secure against all misfortunes)