พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

[324] พจนานุกรมพุทธศาสตร2387. ฌานาทิสังกิเลสาทิญาณ (ปรีชาหยั่งรูความเศราหมอง ความผองแผว การออกแหงฌานวิโมกข สมาธิ และสมาบัติทั้งหลาย — Jhànàdisaïkilesàdi-¤àõa: knowledge of defilement,cleansing and emergence in the cases of the meditations, liberations, concentrationsand attainments)8. ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ (ปรีชาหยั่งรูอันทํ าใหระลึกภพที่เคยอยูในหนหลังได —Pubbenivàsànussati-¤àõa: knowledge of the remembrance of former existences)9. จุตูปปาตญาณ (ปรีชาหยั่งรูจุติและอุบัติของสัตวทั้งหลายอันเปนไปตามกรรม — Cutåpapàta-¤àõa:knowledge of the decease and rebirth of beings)10. อาสวักขยญาณ (ปรีชาหยั่งรูความสิ้นไปแหงอาสวะทั้งหลาย — âsavakkhaya-¤àõa:knowledge of the exhaustion of mental intoxicants)M.I.69; A.V.33; Vbh.336.ม.มู.12/166/140; องฺ.ทสก.24/21/35; อภิ.วิ.35/839/454.[] ทศพิธราชธรรม ดู [326] ราชธรรม 10.[] ธรรมจริยา 10 เปนอีกชื่อหนึ่งของ [320] กุศลกรรมบถ 10 2 .[] ธรรมมีอุปการะมาก 10 ดู [324] นาถกรณธรรม 10.[324] นาถกรณธรรม 10 (ธรรมอันกระทํ าที่พึ่ง, ธรรมสรางที่พึ่ง, คุณธรรมที่ทํ าใหตนเปนที่พึ่งของตนได — Nàthakaraõa-dhamma: virtues which make for protection)1. สีล (ความประพฤติดีงามสุจริต รักษาระเบียบวินัย มีอาชีวะบริสุทธิ์ — Sãla: good conduct;keeping moral habits)2. พาหุสจฺจ (ความเปนผูไดศึกษาเลาเรียนมาก มีความรูความเขาใจลึกซึ้ง — Bàhusacca:great learning)3. กลฺยาณมิตฺตตา (ความมีกัลยาณมิตร, การคบคนดี ไดที่ปรึกษา และผูแนะนํ าสั่งสอนที่ดี— Kalyàõamittatà: good company; association with good people)4. โสวจสฺสตา (ความเปนผูวางายสอนงาย รับฟงเหตุผล — Sovacassatà: amenability tocorrection; meekness; easy admonishability)5. กิงฺกรณีเยสุ ทกฺขตา (ความเอาใจใสชวยขวนขวายในกิจใหญนอยทุกอยางของเพื่อนรวมหมูคณะ รูจักพิจารณาไตรตรอง สามารถจัดทํ าใหสํ าเร็จเรียบรอย — Ki§karaõãyesudakkhatà: willingness to give a helping hand; diligence and skill in managing allaffairs of one’s fellows in the community)6. ธมฺมกามตา (ความเปนผูใครธรรม คือ รักธรรม ใฝความรูใฝความจริง รูจักพูดรูจักรับฟงทํ าใหเกิดความพอใจ นารวมปรึกษาสนทนา ชอบศึกษา ยินดีปรีดาในหลักธรรมหลักวินัยที่ละเอียดลึกซึ้งยิ่งๆ ขึ้นไป — Dhammakàmatà: love of truth; to love the Dhamma, be