พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

หมวด 5 163[218]3. สัญญาขันธ ดู [271] สัญญา 6.4. สังขารขันธ ดู [119] สังขาร 3 1 ; [120] สังขาร 3 2 ; [129] อภิสังขาร 3; [263] เจตนา 6.5. วิญญาณขันธ ดู [268] วิญญาณ 6.นอกนี้ ดู [356] จิตต 89; [355] เจตสิก 52S.III.47; Vbh.1.สํ.ข.17/95/58; อภิ.วิ.35/1/1.[] คติ 5 ดู [351] ภูมิ 4.[217] จักขุ 5 (พระจักษุอันเปนสมบัติของพระผูมีพระภาคเจา — Cakkhu: the Five Eyesof the Blessed One)1. มังสจักขุ (ตาเนื้อ คือ ทรงมีพระเนตรอันงาม มีอํ านาจ เห็นแจมใส ไว และเห็นไกล —Ma§sa-cakkhu: the physical eye which is exceptionally powerful and sensitive)2. ทิพพจักขุ (ตาทิพย คือ ทรงมีพระญาณอันเห็นหมูสัตวผูเปนไปตางๆ กัน ดวยอํ านาจกรรม— Dibba-cakkhu: the Divine Eye)3. ปญญาจักขุ (ตาปญญา คือ ทรงประกอบดวยพระปญญาคุณยิ่งใหญ เปนเหตุใหสามารถตรัสรูอริยสัจจธรรม เปนตน — Pa¤¤à-cakkhu: the eye of wisdom; Wisdom-Eye)4. พุทธจักขุ (ตาพระพุทธเจา คือ ทรงประกอบดวยอินทรียปโรปริยัตตญาณ และอาสยานุสย-ญาณ เปนเหตุใหทรงทราบอัธยาศัยและอุปนิสัยแหงเวไนยสัตว แลวทรงสั่งสอนแนะนํ าใหบรรลุคุณวิเศษตางๆ ยังพุทธกิจใหบริบูรณ — Buddha-cakkhu: the eye of a Buddha;Buddha-Eye)5. สมันตจักขุ (ตาเห็นรอบ คือ ทรงประกอบดวยพระสัพพัญุตญาณ อันหยั่งรูธรรมทุกประการ — Samanta-cakkhu: the eye of all-round knowledge; All-seeing Eye;omniscience)Nd 2 235.ขุ.ม.29/51/52.[] ฌาน 5 ดู [9] ฌาน 4.[218] ธรรมขันธ 5 (กองธรรม, หมวดธรรม, ประมวลธรรมทั้งปวงเขาเปนหัวขอใหญ —Dhamma-khandha: bodies of doctrine; categories of the Teaching)1. สีลขันธ (กองศีล, หมวดศีล ประมวลธรรมทั้งหลาย เชน อปจายนมัย เวยยาวัจจมัยปาติโมกขสังวร กายสุจริต สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ เปนตน — Sãlakhandha:body of morals; virtue category)2. สมาธิขันธ (กองสมาธิ, หมวดสมาธิ ประมวลธรรมทั้งหลาย เชน ฉันทะ วิริยะ จิตตะสัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ เปนตน — Samàdhi-khandha: body of concentration;concentration category)