พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

[298] 218พจนานุกรมพุทธศาสตรformer existences)7. ทิพพจักขุ (ตาทิพย — Dibbacakkhu: divine eye)8. อาสวักขยญาณ (ความรูที่ทํ าใหสิ้นอาสวะ — àsavakkhaya¤àõa: knowledge of theexhaustion of mental intexicants)ขอที่ 2 โดยมากจัดเขาในขอที่ 3 ดวย ขอที่ 3 ถึง 8 (6 ขอทาย) ตรงกับ อภิญญา 6 ดู[106] วิชชา 3; [274] อภิญญา 6; [311] วิปสสนาญาณ 9.D.I.76–84; M.II.17.ที.สี.9/131–138/101–112.[298] วิโมกข 8 (ความหลุดพน, ภาวะที่จิตปลอดพนจากสิ่งรบกวนและนอมดิ่งเขาไปในอารมณนั้นๆ อยางปลอยตัวหรือปลอดตัวเต็มที่ ซึ่งเปนไปในขั้นตอนตางๆ — Vimokkha:liberations; the eight stages of release)1. ผูมีรูป มองเห็นรูปทั้งหลาย (ไดแก รูปฌาน 4 ของผูไดฌานโดยเจริญกสิณที่กํ าหนดวัตถุในกายของตน เชน สีผม — Remaining in the Fine-Material Sphere, one perceivescorporeal forms.)2. ผูมีอรูปสัญญาภายใน มองเห็นรูปทั้งหลายภายนอก (ไดแก รูปฌาน 4 ของผูไดฌานโดยเจริญกสิณกํ าหนดอารมณภายนอก — Not perceiveing internal corporeal forms, oneperceives corporeal forms externally.)3. ผูนอมใจดิ่งไปวา “งาม” (ไดแก ฌานของผูเจริญวรรณกสิณ กํ าหนดสีที่งาม หรือเจริญอัปปมัญญา — One is intent on the thought, “It is beautiful”.)4. เพราะลวงเสียซึ่งรูปสัญญาโดยประการทั้งปวง เพราะปฏิฆสัญญาดับไป เพราะไมใสใจนานัตตสัญญา จึงเขาถึงอากาสานัญจายตนะ โดยมนสิการวา อากาศหาที่สุดมิได (— Oneattains and abides in the Sphere of Unbounded Space.)5. เพราะลวงเสียซึ่งอากาสานัญจายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเขาถึงวิญญาณัญจายตนะโดยมนสิการวา วิญญาณหาที่สุดมิได (— One attains and abides in the Sphere ofUnbounded Consciousness.)6. เพราะลวงเสียซึ่งวิญญาณัญจายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเขาถึงอากิญจัญญายตนะ โดยมนสิการวา ไมมีอะไรเลย (— One attains and abides in the Sphere of Nothingness.)7. เพราะลวงเสียซึ่งอากิญจัญญายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเขาถึงเนวสัญญานาสัญญายตนะอยู (— One attains and abides in the Sphere of Neither-Perception-Nor-Nonperception.)8. เพราะลวงเสียซึ่งเนวสัญญานาสัญญายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเขาถึงสัญญาเวทยิตนิโรธอยู (— One attains and abides in the Cessation of Perception and Feeling.)D.III.262,288; A.IV.306.ที.ปา.11/350/276; 453/328; องฺ.อฏก.23/163/315.