พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

[58] 78พจนานุกรมพุทธศาสตร2. ทานผูปฏิบัติเพื่อทํ าใหแจงโสดาปตติผล (พระผูตั้งอยูในโสดาปตติมรรค — one whohas worked for the realization of the Fruition of Stream-Entry; one established inthe Path of Stream-Entry)3. สกทาคามี (ทานผูบรรลุสกทาคามิผลแลว, พระผูตั้งอยูในสกทาคามิผล — one who isa Once-Returner; one established in the Fruition of Once-Returning)4. ทานผูปฏิบัติเพื่อทํ าใหแจงสกทาคามิผล (พระผูตั้งอยูในสกทาคามิมรรค — onewho has worked for the realization of the Fruition of Once-Returning; oneestablished in the Path of Once-Returning)5. อนาคามี (ทานผูบรรลุอนาคามิผลแลว, พระผูตั้งอยูในอนาคามิผล — one who is aNon-Returner; one established in the Fruition of Non-Returning)6. ทานผูปฏิบัติเพื่อทํ าใหแจงอนาคามิผล (พระผูตั้งอยูในอนาคามิมรรค — one whohas worked for the realization of the Fruition of Non-Returning; one establishedin the Path of Non-Returning)7. อรหันต (ทานผูบรรลุอรหัตตผลแลว, พระผูตั้งอยูในอรหัตตผล — one who is anArahant; one established in the Fruition of Arahantship)8. ทานผูปฏิบัติเพื่อทํ าใหแจงอรหัตตผล (พระผูตั้งอยูในอรหัตตมรรค — one who hasworked for the realization of the Fruition of Arahantship; one established in thePath of Arahantship)ทั้ง 8 ประเภทนี้ ในบาลีที่มาทั้งหลายเรียกวา ทักขิไณยบุคคล 8ดู [164–5] มรรค 4 ผล 4 ดวย.D.III.255; A.IV.291; Pug 73.ที.ปา.11/342/267;องฺ.อฏก.23/149/301; อภิ.ปุ.36/150/233.[58] โสดาบัน 3 (ทานผูบรรลุโสดาปตติผลแลว, ผูแรกถึงกระแสอันนํ าไปสูพระนิพพาน แนตอการตรัสรูขางหนา — Sotàpanna: Stream-Enterer)1. เอกพีชี (ผูมีพืชคืออัตภาพอันเดียว คือ เกิดอีกครั้งเดียว ก็จักบรรลุอรหัต — Ekabãjã: theSingle-Seed)2. โกลังโกละ (ผูไปจากสกุลสูสกุล คือ เกิดในตระกูลสูงอีก 2-3 ครั้ง หรือเกิดในสุคติอีก 2-3ภพ ก็จักบรรลุอรหัต — Kolaïkola: the Clan-to-Clan)3. สัตตักขัตตุงปรมะ (ผูมีเจ็ดครั้งเปนอยางยิ่ง คือ เวียนเกิดในสุคติภพอีกอยางมากเพียง 7ครั้ง ก็จักบรรลุอรหัต — Sattakkhattu§parama: the Seven-Times-at-Most)เกณฑแบงหรือเหตุใหเปนเชนนี้ กํ าหนดดวยวิปสสนาและความมีอินทรียอันแกกลา ปานกลาง และออนกวากัน ตามลํ าดับA.I.233: IV.380; V.120; Pug.3,16,74.องฺ.ติก.20/528/302;องฺ.นวก.23/216/394;องฺ.ทสก.24/64/129/;อภิ.ปุ.36/47–9/147.