พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

หมวด 3 103[115]4. โทมนัส (ความเสียใจ, ทุกขใจ — Domanassa: mental pain; displeasure; grief)5. อุเบกขา (ความรูสึกเฉยๆ — Upekkhà: indifference)เวทนา 5 นี้ เรียกเต็มมี อินทรีย ตอทายทุกคํ า เปน สุขินทรีย เปนตน.S.IV.232.สํ.สฬ.18/433/287.[113] เวทนา 6 (การเสวยอารมณ — Vedanà: feeling)1. จักขุสัมผัสสชาเวทนา (เวทนาเกิดจากสัมผัสทางตา — Cakkhusamphassajà-vedanà:feeling arisen from visual contact)2. โสต~เวทนา (เวทนาเกิดจากสัมผัสทางหู — Sota~: from auditory contact)3. ฆาน~เวทนา (เวทนาเกิดจากสัมผัสทางจมูก — Ghàna~: from olfactory contact)4. ชิวหา~เวทนา (เวทนาเกิดจากสัมผัสทางลิ้น — Jivhà~: from gustatory contact)5. กาย~เวทนา (เวทนาเกิดจากสัมผัสทางกาย — Kàya~: from bodily contact)6. มโน~เวทนา (เวทนาเกิดจากสัมผัสทางใจ — Mano~: from mental contact)S.IV.232.สํ.สฬ.18/434/287.[114] สมบัติ 3 1 (ความพรั่งพรอมสมบูรณแหงสิ่งอันใหสํ าเร็จความปรารถนา, ผลสํ าเร็จที่ใหสมความปรารถนา — Sampatti: prosperity; success; excellence)1. มนุษยสมบัติ (สมบัติในมนุษย, สมบัติชั้นมนุษย — Manussa-sampatti: humanprosperity)2. เทวสมบัติ (สมบัติในสวรรค, สวรรคสมบัติ, ทิพยสมบัติ — Deva-sampatti: heavenlyprosperity)3. นิพพานสมบัติ (สมบัติคือพระนิพพาน — Nibbàna-sampatti: successful attainmentof Nibbàna)Kh.7; DhA.III.183.ขุ.ขุ.25/9/12; ธ.อ.6/48.[115] สมบัติ 3 2 หรือ ทานสมบัติ 3 (ความถึงพรอม, ความพรั่งพรอมสมบูรณ ซึ่งทํ าใหทานที่ไดบริจาคแลวเปนทานอันยอดเยี่ยม มีผลมาก — Sampatti: successful attainment;accomplishment; excellence)1. เขตตสมบัติ (บุญเขตถึงพรอม คือ ปฏิคาหก หรือผูรับทาน เปนผูประพฤติดี ปฏิบัติชอบประกอบดวยคุณธรรม — Khetta-sampatti: excellence of the field of merit)2. ไทยธรรมสมบัติ (ไทยธรรมถึงพรอม คือ สิ่งที่ใหเปนของบริสุทธิ์ ไดมาโดยชอบธรรมและเหมาะสมเปนประโยชนแกผูรับ — Deyyadhamma-sampatti: excellence of the gift)3. จิตตสมบัติ (เจตนาถึงพรอม คือ ใหดวยความตั้งใจ คิดจะใหเปนประโยชนแกผูรับแทจริงมีเจตนาบริสุทธิ์ทั้ง 3 กาล คือ กอนใหใจยินดี ขณะใหจิตผองใส ใหแลวเบิกบานใจ — Citta-