พจนานุกรม พุทธศาสตร - โรงเรียนทอสี

[240] 176พจนานุกรมพุทธศาสตรขอที่ 34. สัจจะ (ความสัตย ความซื่อตรง — Sacca: truthfulness; sincerity) คูกับศีลขอที่ 45. สติสัมปชัญญะ (ระลึกไดและรู ตัวอยู เสมอ คือ ฝกตนใหเปนคนรู จักยั้งคิด รู สึกตัวเสมอวา สิ่งใดควรทํา และไมควรทํา ระวังมิใหเปนคนมัวเมาประมาท — Sati-sampaja¤¤a: mindfulnessand awareness; temperance) คู กับศีลขอที่ 5ขอ 2 บางแหงเปน ทาน (การแบงปนเอื้อเฟ อเผื่อแผ — Dàna: giving; generosity) ขอ 3บางแหงเปน สทารสันโดษ (ความพอใจดวยภรรยาของตน — Sadàrasantosa: contentmentwith one’s own wife) ขอ 5 บางแหงเปน อัปปมาท (ความไมประมาท — Appamàda:heedfulness)เบญจธรรมนี้ ทานผูกเปนหมวดธรรมขึ้นภายหลัง จึงมีแปลกกันไปบาง เมื่อวาโดยที่มา หัวขอเหลานี้สวนใหญประมวลไดจากความทอนทายของกุศลกรรมบถขอตนๆ.ดู [320] กุศลกรรมบถ 10 2 ; [238] ศีล 5.[240] ศีล 8 หรือ อัฏฐศีล (การรักษาระเบียบทางกายวาจา, ขอปฏิบัติในการฝกหัดกายวาจาใหยิ่งขึ้นไป — Aññha-sãla: the Eight Precepts; training rules)1. ปาณาติปาตา เวรมณี (เวนจากการทํ าชีวิตสัตวใหตกลวงไป — Pàõàtipàtà veramaõã:to abstain from taking life)2. อทินฺนาทานา เวรมณี (เวนจากการถือเอาของที่เขามิไดใหดวยอาการแหงขโมย —Adinnàdànà ~: to abstain from taking what is not given)3. อพฺรหฺมจริยา เวรมณี (เวนจากกรรมอันมิใชพรหมจรรย, เวนจากการประพฤติผิดพรหมจรรย คือรวมประเวณี — Abrahmacariyà ~: to abstain from unchastity)4. มุสาวาทา เวรมณี (เวนจากการพูดเท็จ — Musàvàdà ~: to abstain from falsespeech)5. สุราเมรยมชฺชปมาทฏานา เวรมณี (เวนจากนํ้ าเมา คือสุราและเมรัยอันเปนที่ตั้งแหงความประมาท — Suràmerayamajjapamàdaññhànà ~: to abstain from intoxicantscausing heedlessness)6. วิกาลโภชนา เวรมณี (เวนจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาล คือตั้งแตเที่ยงแลวไป จนถึงรุงอรุณของวันใหม — Vikàlabhojanà ~: to abstain from untimely eating)7. นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนมาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏานา เวรมณี (เวนจากการฟอนรํ า ขับรอง บรรเลงดนตรี ดูการละเลนอันเปนขาศึกตอพรหมจรรย การทัดทรงดอกไม ของหอม และเครื่องลูบไล ซึ่งใชเปนเครื่องประดับตกแตง — Naccagãtavàditavisåkadassana-màlàgandhavilepanadhàraõamaõóanavibhåsanaññhànà~: to abstainfrom dancing, singing, music and unseemly shows, from wearing garlands,