İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

Nominal Grup Tekniği: Uzmanlar işgücü ihtiyacının ne olacağına dair toplu bir şekilde tahminde bulunmaları
istenir. Daha sonra her uzman bu yanıtlardan üç tanesini tercih eder. Böylece uzmanların yoğunlaştığı talep
tahmin düzeyi ihtiyaç duyulacak işgücü miktarı olarak kabul edilir (Bayraktaroğlu, 2008).
Senaryo Analizleri: Hat yöneticileri ve İK yöneticileri 5 yıl ya da daha uzun bir süre için işgücü ihtiyacının ne
olacağı ile ilgili görüşlerini ortaya koyarlar ve işgücü ve çevre analizlerine dayalı alternatiflere göre işgücü
senaryoları oluşturulur. Bunun sonucunda tahminler netleştirilerek geriye doğru değişim noktaları
belirlenerek daha kısa vadeli ihtiyaç tahmini yapılır (Acar, 2008).
Kıyaslama: Başarılı işletmelerin İK planları kıyaslanarak bir tahmin yapılmaya çalışılır.
6.1.2.2. Sayısal yöntemler
Uzun dönemli işgücü talebinin istihdam düzeyi, üretim miktarı gibi sayısal verilere dayalı olarak tahmin
edilmesini sağlayan yöntemlerdir.
Trend Analizleri (Extrapolasyonu): Grafik yardımı ile doğrusal fonksiyon, ikinci ve üçüncü denklemler
kullanılarak geleceğe dair işgücü talebi tahmin edilmektedir (Kaynak,1996). Bu kapsamda işletmenin son
birkaç yıla ait istihdam rakamları incelenerek gelecekte de devam edebilecek bir trend belirlenmeye çalışır. Bu
yöntemle belirlenen tahminin isabet düzeyini artırmak için istihdam düzeyinin yanı sıra satış hacmi ve
verimlilik gibi verilerden de yararlanılmalıdır (Dessler, 2003,2005; akt. Acar, 2008).
Regresyon-Korelâsyon Analizleri: İK planlamasını etkileyen satış, sermaye, kar, üretim hacmi gibi belirleyici
faktörlerde oluşabilecek değişimlerin İK ihtiyacını nasıl etkileyeceği belirlenmeye çalışılır. Bu analizler, farklı
faktörler ve çalışan miktarı arasındaki ilişkiyi ortaya koymaya imkân tanımaktadır. Uzun ve karmaşık
hesaplamalar gerektiren bu analizler, bilgisayar destekli olarak gerçekleştirilebilir. Doğrusal, eğrisel, çoklu ve
kısmi olmak üzere farkı regresyon analizleri kullanılabilir (Kaynak, 1996).
Oran Analizleri (Verimlilik Oranları): Satış hacmi gibi bağımsız bir değişken ile bağımlı değişken olarak çalışan
sayısı oranına dayalı olarak işgücü talebi tahmin edilmektedir (Dessler, 2003; akt. Acar, 2008).
6.1.2.3. Ayrıntılı yöntemler
İK planlamasında kullanılan araçlar kısmında açıklanan iş yükü analizi, devamsızlık ve personel devir oranı
gibi işgücü analizi unsurları ayrıntılı yöntemler olarak değerlendirilmektedir. Ancak daha önce bu yöntemler
değinildiğinden burada yeniden açıklanmayacaklardır.
Regresyon-korelâsyon analizleri dışındaki işgücü talebinin belirlenmesine yönelik yöntemlerin İK planlamasını
etkileyen faktörleri durağan olarak kabul ettiğini bu nedenle diğer yöntemlerdeki talep tahminin isabet
oranının daha düşük olabileceğini söylemek mümkündür.
6.2. İK Planlamasında Kullanılan İşgücü Arzının Belirlenmesine Yönelik Yöntemler
İşletmenin İK talebi ile işgücü arasında denge kurulması İK planlamasının temel amaçlarından biridir. Bu
nedenle İK talebinin belirlenmesinin yanı sıra işgücü arzının da belirlenmesi oldukça önemlidir. Ancak İK
planlaması konusunda genel itibari ile İK talebinin belirlenmesine daha fazla ağırlık verildiğinin söylemek
mümkündür.
İşgücü arzı işletme içi ve dışı olmak üzere “mevcut ve beklenen” şeklinde değerlendirilmektedir. İşletme içi iş
gücü arzının belirlenmesinde işgücü talebinin belirlenmesi kısmındaki İK planlama araçları olarak açıklanan
işgücü genel envanteri, beceri envanteri ve örgütsel yedekleme ve işletmedeki İK ile ilgili her tür verinin yer
aldığı İK bilgi sistemlerinden yararlanılmaktadır. Ayrıca işgücü talebinin belirlenmesinde olduğu gibi
uzmanların ve yöneticilerin görüşlerini esas alan yargısal ve Markov analizi gibi sayısal yöntemlerden
yararlanmak mümkündür (Acar, 2008). Markov analizi işletmenin personel yükseltme ve kaydırma planları ile
ilişkili olup kullanılan Markov zincirleri bir sistem ve zaman boyunca oluşacak durumsal değişimleri ve
olasılıkları dikkate olan stokastik süreçlerin özel bir türüdür. Olasılıkları esas alınarak matrislerden yararlanılır.
222