İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

Dikey İletişim
Hiyerarşideki iki veya daha fazla seviye arasındaki bilgi alışverişi olarak tanımlanabilir. Bu iletişim türü
aşağıdan yukarı ve de yukarıdan aşağı olmak üzere ikiye ayrılır (Bartol, Martin, 1991, s. 536)
Yukarıdan aşağı doğru yapılan iletişimde yöneticiler tarafından işletme amaçları ve bu amaçların
gerçekleşmesi için yerine getirilmesi gereken görevlerin neler olduğu, işletmenin politika ve prosedürleri,
dikkate alınması gereken önemli problemler ve çalışanların performanslarına ilişkin geribildirimler
aktarılmaktadır. Aşağıdan yukarıya doğru iletişimde ise alt kademelerden üst kademelere doğru işletme
amaçların gerçekleşmesi ile ilgili ne tür işlemelerde bulunulduğuna yönelik geri bildirimler ve günlük
problemlerle ilgili bilgiler aktarılmaktadır (Robbins, 2005, s. 301).
Yatay İletişim
Örgüt içerisinde eşit seviyede bulunanlar arasında kurulan iletişim türüdür. Bu iletişim türünde aynı
kademede bulunan çeşitli örgüt birimleri bağlı oldukları üste gitmeden kendi aralarında yatay olarak iletişim
kurmaktadır (Koçel, 2005, s. 550). Bu iletişim türünün çalışanların rahatlıkla duygu, düşünce ve fikirlerini
paylaşabilmeleri gibi bir avantajı bulunmaktadır (Sen, 2007, s. 20). Bunun yanı sıra bu iletişimin diğer
avantajları örgüt içinde koordinasyonun sağlanması, problem çözümünü kolaylaştırması, çatışmaların ortadan
kaldırılması olarak sıralanabilir (Bartol, Martin, 1991, s. 539).
Çapraz iletişim
Çapraz iletişim örgütte çalışanlar arasında hem yatay hem de dikey olarak örgüt hiyerarşisinin farklı
düzeylerinde ve farklı birimler arasında kurulmaktadır. Bu tarz iletişim genellikle örgüt şemalarında
gösterilmemekle birlikte özellikle büyük ölçekli firmalarda çok önemli bir iletişim şekli olarak görülmektedir
(Singh, 2010, s. 205).
Çapraz iletişim karmaşık ve çok uzun dikey iletişim kanallarının ortaya çıkardığı sakıncaları gidermesi ve
olağanüstü durumlarda kısa sürede işbirliğini sağlaması açısından önem taşımaktadır (Tutar, 2009, s. 176).
7.4.1.2. Biçimsel iletişim ağları
Örgüt içerisinde biçimsel iletişim kişiler ve gruplar arasında gerçekleşmektedir. Bu iletişim türünde kimin
kiminle iletişim kuracağı belirlenmiştir. Buna bağlı olarak oluşturulan örgütsel iletişim modelleri zincir modeli,
daire modeli, Y modeli, tekerlek modeli ve çok kanallı model olmak üzere beş gruba ayrılabilir (Martini
Fellenz, 2010, s. 266).Bu modeller şu şekilde ifade edilebilir:
Zincir Modeli
Zincir ağda üyeler önceden belirlenen sırayla birbirleriyle iletişim kurmaktadırlar. Zincir ağları, görevleri
birbirine bağlı kişilerin oluşturdukları gruplarda bulunmaktadır. Önceden belirlenen bir sırayla grup çalışması
yapmak gerekince, zincir ağı söz konusu olmaktadır, çünkü grup üyeleri birbiriyle iletişim kurma ihtiyacı
hissetmektedirler. Grup üyeleri arasında sınırlı etkileşim bulunduğundan zincir iletişim ağları takımlarda
görülmemektedir (Sims, 2002, s. 152).
543