İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

10. Tanıma hizmetlerinde bireylerin bütün yönleri ile tanınması bir ilke olarak benimsenmelidir:
Bireyi tanıma hizmetlerinin temel amacı bireyin kendisini tanımasına yardımcı olmaktır. Birey tek yönlü bir
varlık değildir. Bu nedenle de bireyi tek yönüyle ele almak yanıltıcı sonuçlar doğuracaktır. Bireyi bir bütün
olarak ele alıp her yönüyle tanımaya çalışmak en doğrusudur. Bu amaçla olanaklar ölçüsünde bireyi tanıma
çalışmaları sınırlandırılmayıp mümkün olduğunca geniş tutulmalıdır (Kepçeoğlu, 1997; Kuzgun, 1988).
5. Bireyi Tanımada Kullanılan Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Özellikler
Bireyi tanımada çeşitli ölçme araçları kullanır ve bunların sonuçlarından yararlanarak birey hakkında bir
karara varırız. Ölçme sonuçlarının olabildiğince gerçeğe yakın ve objektif olabilmesi bu sonuçlara göre
yapılacak değerlendirmelerin de o kadar yerinde ve isabetli olmasını sağlar. Bu sebeple ölçme araçlarından
yararlanmak kaçınılmazdır. Ancak meslek danışmanlarının, bireyi tanımada kullanılan ölçme araçlarını
seçerken bazı kriterlere dikkat etmesi gerekmektedir. Gysbers, Heppner ve Johnston (1998, s. 193) bu
kriterleri şu şekilde sıralamışlardır: (a) geçerlik, (b) güvenirlik, (c) maliyet, (d) uygulama zamanı, (e) ölçme
aracına danışanın vereceği tepki, (f) puanlama için gerekli olan eğitim, (g) puanlama zorluğu, (h) normlar, (ı)
yorumlama için gerekli olan eğitim ve son olarak belki en önemlisi (i)ölçme aracının danışana yararlılığı.
Güler, (2011, s. 40-55) ise bireyi tanımada kullanılan ölçme araçlarında bulunması gereken bu nitelikleri üç
temel başlık altında toplamıştır: kullanışlılık, güvenirlik ve geçerlik. Aşağıda bunlar kısaca açıklanacaktır.
5.1. Kullanışlılık
Kullanışlılık, ölçme aracının hazırlanmasının, uygulanmasının ve puanlanmasının, ekonomik ve pratik
olmasının derecesidir Bir testin sadece hazırlanma süresinin kısa olması yetmez. Aynı zamanda puanlama ve
yorumlama için harcanan süre de bir testin ne kadar kullanışlı olacağını belirler (Erkan ve Gömleksiz, 2008,
64). Kullanışlık, güvenirlik ve geçerliğin sağlanması koşuluyla istenen bir niteliktir ve ölçme aracının
kullanışlılığı, güvenirliği ve geçerliği artırıcı yönde rol oynamalıdır (Güler, 2011, s. 55).
5.2. Güvenirlik
Güvenirlik, aynı şeyin bağımsız ölçümleri arasındaki kararlılıktır; ölçülmek istenen belli bir şeyin sürekli olarak
aynı sembolleri almasıdır; aynı süreçlerin izlenmesi ve aynı ölçütlerin kullanılması ile aynı sonuçların
alınmasıdır (Karasar, 2004, s. 148). Güvenirlik; ölçme sonuçlarının tesadüfî hatalardan arınık olma
derecesidir. Güvenirlik farklı kavramlarla da ifade edilebilir: tutarlılık, kararlılık ve duyarlılık (Güler, 2011, s.
45).
Ölçme Aracının Güvenirliğini Arttırmanın Yolları: Ölçme araçlarının güvenirliliğini artırmanın bazı yolları
bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibi belirtilebilir (Güler, 2011, s. 43-55; Erkan ve Gömleksiz, 2008, s. 65):
Soru sayısını arttırmak: Ne kadar çok soru sorulursa o kadar duyarlı yani güvenilir sonuçlar
elde edebiliriz. Ancak soru sayısının da bireyin seviyesi, yaşı, test ortamı, süresi gibi durumlara
bağlı olarak mutlaka makul bir düzeyde tutulması gerekmektedir. Aksi takdirde güvenilir sonuç
elde etmek için bireylerin cevaplayamayacakları kadar çok soru sormak hiç de doğru
olmayacaktır.
404