İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

ETKİLİ GÖRÜŞME TEKNİKLERİ
Görüşme önceden belirlenmiş ve ciddi bir hedefe yönelik yapılan, karşı taraftan soru sorma yöntemiyle
yanıtlar alınan, etkileşime dayalı bir iletişim sürecidir. Belirtilen süreç, karşılıklı yapılacak iletişimin devamlı ve
dinamik yapısını ifade etmektedir. Bu dinamik yapı, karşılıklı etkileşime dayalı bir iletişimi gerektirir. Görüşme
sürecinin planlı ve belirli bir amaca yönelik olması, görüşme tekniğini hedeflere yönelik planlanmış bir veri
toplama çabası yapmaktadır. Görüşmede kullanılan soru ve cevap yöntemi ise bir ilişkiyi kurma ve veriye
ulaşma yolu olarak tanımlanabilir (Yıldırım ve Şimşek, 2005, s. 119-120).
1. Görüşmenin Amacının Belirlenmesi ve Planlanması
Etkili görüşmenin en önemli ve ilk adımı görüşme amacının belirlenmesi ve planlamasıdır. Görüşmenin daha
sonraki adımları da bu aşamaya göre şekillenecektir. Görüşmenin amaçlarını belirlerken şu unsurlar önemlidir
(Özgüven, 2005, s. 1):
Görüşülen kişiyi davranış, tarz, tutum ve fikirleri açısından değerlendirmek,
Görüşülenin kişilik haritasını, duygusal ve sosyal kapasitesini tanımak ve anlamak,
Kişinin eğitim süreciyle ilgili davranışlarında değişim ve gelişim sağlamak.
Çeşitli meslek dallarında insanlar ve bireylerle uğraşan çok sayıda kişinin, görüşme tekniklerinden yararlandığı
görülmektedir. Tıp, psikoloji, psikolojik danışmanlık, rehberlik, eğitim, sosyal çalışma, personel yönetimi,
gazetecilik, televizyon, adalet ve güvenlik alanlarında kişilerle iletişim kurma ve belli hedeflere ulaşma,
görüşme yoluyla mümkün olabilmektedir. Hastasına teşhis koyabilmek için şikayetlerinin ne zaman
başladığını ve nasıl geliştiğini öğrenmek isteyen bir doktor, belli konularda bireylerden bilgi toplayan bir
araştırıcı, sözel etkileşim yoluyla danışana yardım sağlamaya çalışan bir danışman veya terapist her seferinde
görüşme tekniklerine başvurmaktadırlar. Özellikle psikolojik yardım hizmetlerinde ikili ilişki, diğerlerinden
daha önemli olduğu ve daha çok anlam taşıdığı için, bireysel görüşmeye daha fazla gerek duyulmakta ve
mesleğin vazgeçilmez bir parçası haline gelmektedir (Özgüven, 2005, s. 2).
Günümüzde özellikle görüşme; seçme ve işe alma, oryantasyon ve eğitim, ücret ve performans
değerlendirme, terfi ve işten çıkartma, moral ve motivasyon, iletişim ve disiplin, işçi ve işveren ilişkileri gibi
neredeyse bütün insan kaynakları işlevlerinde çok önemli rol oynayan bir unsur haline gelmiştir. Bu
kapsamda görüşmenin planlanma süreci kısaca şu şekilde ifade edilebilir:
Hazırlama süreci planlamanın ilk aşamasıdır. Bu süreçte amaçlar ve hareket planı belirgin hale
getirilir. Görüşmenin özel amaçlarının kararlaştırılması, yönteminin belirlenmesi, cevaplayıcı hakkında
bilgilerin edinilmesi bu aşamada gerçekleşir.
Düzenleme sürecinde görüşme için uygun bir ortamın sağlanması, soruların hazırlanması,
görüşmede yer alacak cevaplayıcı ve görüşmecinin zihinsel olarak sürece hazır olmasıdır (Balcı, 2001,
s. 181). Görüşme kurulacak ortam planlanmalıdır. Mesajın ne zaman ve nasıl verileceğinin
düşünülmesi gerekebilir. Görüşme planlanırken gereğinde başkalarından fikir veya destek almakta
fayda vardır.
Görüşmenin yönetimi süreci iletişim kanallarının iyi işlemesini, karşılıklı saygı ve dinleme
ortamının oluşturulmasına bağlıdır. Etkili görüşmeyi hedefleyen kişi, alıcıya ait değer yargılarını,
ihtiyaçları, tutumları ve beklentileri dikkate almalıdır. Olası farklılıklara anlayış göstererek, kullanılan
dilin yalın ve dolaysız olmasına da dikkat edilmelidir.
Görüşmenin sonlandırılması süreci, görüşmenin bittiğinin karşı tarafa bildirilmesidir.
588