İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

elirtilmiştir. EQ, değişik ruh hallerini kontrol altında tutarak görev ve hedeflerden şaşmamayı sağlayan temel
faktör olarak kabul edildiği için IQ’dan daha etkili olarak görülmüştür (Goleman, 2007).
3.3.3. İş Performansı Açısından Zeka
Araştırmalar, zeka testi sonuçlarının askeri ve iş performansının yordanmasında etkili olduğunu
göstermektedir. Genel zihinsel yetenek kavramı ile daha kapsamlı bir tanıma kavuşan zekanın, hem mesleki
düzey hem de performans hakkında belirleyici olduğu ileri sürülmektedir (Schmidt ve Hunter, 2004).
Araştırmalara göre zeki bireyler, daha karmaşık işlerde çalışmakta ve işlerinde daha iyi performans
sergilemektedirler. Özellikle iş başında eğitim sürecinde yüksek zeka düzeyi, kişinin daha hızlı öğrenmesini ve
böylelikle diğer çalışanlardan sıyrılıp öne çıkmasını sağlamaktadır. Öte yandan, zeka iş performansını,
deneyim, özel yetenekler ya da kişilik özelliklerinden daha iyi yordamaktadır (Passer vd., 2009, s. 451).
3.3.4. Katılım ve Çevrenin Zekaya Etkisi
Genetik faktörler ve çevre, zekayı etkileyen ve nadiren birbirinden bağımsız işleyen iki faktördür. Çevre,
genetik faktörlerin kendini nasıl ifade edeceğini etkilerken, genetik faktörler de çevreye bağlı etmenlere etki
etmektedir (Passer vd., 2009, s. 459). Kalıtım ve çevrenin zeka üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla
birbirinden ayrı ve uzakta yetiştirilen ikizlerin davranışları ölçümlenmiştir. Doğumdan itibaren birbirlerinden
farklı çevrelerde yetişen tek yumurta ikizleri ile aynı evde yetişen çift yumurta ikizlerinin zeka puanları
karşılaştırıldığında, tek yumurta ikizlerinin zekalarının çift yumurta ikizlerinden daha fazla benzeştiği sonucuna
ulaşılmıştır.
3.4. Kişilik
Kişilik, bireyin kendisinden kaynaklanan tutarlı davranış kalıpları ve kişilik içi süreçler olarak tanımlanmaktadır
(Burger, 2006, s. 23). Kişilik, bireyin kendisi açısından, fizyolojik, zihinsel ve ruhsal özellikleri hakkındaki
bilgisidir. İnsanın başkaları açısından kişiliği ise onun toplum içinde belirli özelliklere ve rollere (göreve) sahip
olmasıdır.
Kişilik kavramı içinde yer alan dinamiklerden bazıları şunlardır:
Karakter
Cinsiyet
Yetenekler
Vücut yapısı /Fiziksel özellikler
Gelişim yönü
Motivasyon
Tutumlar
Algı
Sosyal ve kültürel konular
Kişilik konusu, daha detaylı şekilde “Kişilik Özellikleri ve Tipleri” bölümünde ele alınmıştır.
306