İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

Her şeyden önce şunu belirtmek gerekmektedir ki; düzgün ve etkili konuşmak, yetenekten çok beceri işidir.
Bu beceriyi kazanmaksa çalışmaya bağlıdır. Ses yolundaki organlarda, doğuştan gelen ya da sonradan olma,
iyileştirilemez biyolojik ya da fizyolojik bir sorun bulunmadığı sürece, her insan düzgün konuşma becerisini
edinebilir (Özkırımlı, 1994).
Güzel konuşma bir kimsenin başkaları karşısında, önceden planlanmış bile olsa duygu, dilek ve düşüncelerini
etkili bir biçimde anlatma becerisidir. Bu yüzden güzel konuşma tıpkı okumada olduğu gibi, beyinden
başlayarak vücudumuzdaki birçok organın birbiri ile uyum içinde çalışması ile oluşan bir yetenek, alışkanlık,
beceri ve sanat olarak tanımlanabilir. Bilindiği gibi bu saydığımız kavramların her birinin konuşma eğitiminin
gerçekleştirilmesinde önemli bir yeri bulunmaktadır (Kuşçu, 2010).
4.3. Soru Sorma
Görüşme sırasında bireyle görüşme yapan kişi ve görüşülen arasındaki ilişki “sözel’’ ya da “sözel olmayan’’
etkinliklerle yürütülür. Sözel etkileşim araçlarından biri de soru sormaktır. Danışanla iyi ilişki kurulabilir,
danışan kendisine yöneltilen soruların kişisel problemlerinin giderilmesinde yardımcı olmak amacıyla
sorulduğunu hissederse, etkileşim daha verimli olur ve görüşmeci sorularına samimi cevaplar alabilir
(Özgüven, 2004, s. 74).
Görüşme sırasında sorulan sorular açık, yargısız ve tarafsız olmalı, kişiyi belli tipten cevaplar vermeye
koşullandırıcı ve yöneltici olmamalıdır. Soru sorarken kişiyi korkuya, kaygıya düşürecek, şüphe içinde
bırakacak bir tutuma girilmemeli ve kişi özel yaşantılarından dolayı suçlanmamalıdır (Özgüven, 2004, s. 74-
75).
Görüşme zamanı soru-cevap şeklinde geçmemeli, sorular psikolojik danışma süreci içinde uygun zamanlara
dağıtılarak, sorulmalı ve daha çok açık uçlu, serbest cevap isteyen sorular tercih edilmelidir. Hiç soru
sorulmaması veya çok az sorulması halinde de, kişide kendisi ile ilgilenilmiyor kanısı uyanabilir. Ayrıca,
görüşmenin tüm ağırlığı danışanda kalır. Fikir ve duygu akışını engellemeden uygun zamanlarda sorulan
sorular, görüşmenin verimini arttırdığı gibi, kişiyi de dinlendirir (Özgüven, 2004, s. 74-75).
4.4. Yansıtma ve Pekiştirme
Görüşenin karşısındakinin duygu ve tutumlarının farkına varmış ve anlamış olması görüşmenin sağlığı
açısından büyük önem taşır. Yansıtma, görüşme sırasında ortaya çıkan duygu ve düşüncelerin içeriğini ve
niteliğini değiştirmeden anlaşılması sürecidir.
Bu sürecin başarılı olmasının temel noktası empatik olabilmektir. Görüşülenin duygu ve düşüncelerini,
görüşenin içselleştirmesindeki amaç, her iki tarafın birbirleri arasındaki iletişimi ve güveni sağlaması kadar
karşılıklı farkındalığı da oluşturabilmektir.
Görüşme esnasında muhatapların birbirlerini etkin dinlemesi, duygu ve düşüncelerinin anlaşılması, geri
besleme ile de desteklenmelidir. Görüşme sırasında görüşenin, kısa onaylayıcı sözcükler, jest ve mimiklerle,
yansıtıcı ve pekiştirici ifadelerden yararlanması, görüşmenin amacına uygun olarak konuşmalarını
pekiştirecektir.
Yansıtma ve pekiştirmenin, başarılı olabilmesi karşılıklı yanlış anlama ve hataların en aza indirilmesinde de
önemli bir etken olacaktır.
4.5. Gözlem
597