İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

3.2.3. Gestalt öğrenme kuramı
Gestalt, bir bütünün kendisini oluşturan parçaların toplamından başka bir şey ifade etmesidir. Örneğin, bir
bilgisayar, hard disk, fare, klavye, ekran kartı, ses kartı gibi parçalarından farklı bir nesneyi ifade etmektedir.
Kuramın öncüleri Wertheimer, Koffka ve Köhler’dir. Gestalt yaklaşımı öğrenmeyi bir bütün olarak ele almakta
ve davranışçıların büyük resmi gözden kaçırdığını iddia etmektedir.
Gestalt kuramına göre yaşantılar bireyin beyninde bir bellek süreci başlatarak iz bırakmakta böylelikle bellek
izleri ortaya çıkmaktadır. Bu süreç bilgisayarın verileri bir CD’nin üzerine iz bırakarak yazmasına
benzetilmektedir. Kaydedilen CD’nin üzerine içinde ne olduğunu, daha sonra kolayca bulabilmek için,
yazılmazsa bilgi kaydedilmiş olduğu halde bulunamaz. Bireyin belleğine yerleştirdiği bilgiyi hatırlaması için
ipuçları eksik olursa unutma gerçekleşmiş olur. Unutmaya yönelik bir diğer açıklama ise zihindeki izlerin
üzerine zamanla yazılan yeni veriler nedeniyle silinmesidir.
3.2.4. İç Görüsel (kavrayış yoluyla/sezgisel) öğrenme kuramı
Köhler tarafından ortaya atılan içgörüsel öğrenme, bir bilişsel öğrenme şeklidir. Bu yaklaşıma göre birey,
başarısız öğrenmeler sonrasında çözüm bulmak için düşünmeye başlamaktadır. Daha sonra “birdenbire”
çözümü bularak öğrenmesini (içgörüsünü) bir davranışa dönüştürür. İçgörüsel öğrenmede üç aşama
bulunmaktadır:
1. Ön çözüm dönemi: Birey zihinsel deneme-yanılmalar yaparak olası çözüm yollarını düşünür,
gözden geçirir, ipuçlarını inceler, gerekirse eski öğrenmelerini kullanarak karşılaştırmalar yapar.
2. Hah! Anı: Bu noktada ipuçları ve problemi oluşturan öğeler arasındaki fark birdenbire fark edilir,
sorunun nasıl çözüleceği anlaşılır.
3. Çözüm dönemi: Bulunan çözüm davranışa dönüştürülerek sorun ortadan kaldırılır.
Köhler’in içgörüsel öğrenme kavramı Wertheimer tarafından genişletilerek daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Wertheimer, yaptığı çalışmalar sonucunda iki tip öğrenme tanımlamıştır:
1. Birinci tip öğrenmeler içgörüsel öğrenmelerdir. Öğrenen, problemi bir bütün olarak ele almakta,
problemin unsurları arasındaki bağlantıları keşfetmekte ve yaratıcı biz çözüm ortaya
koymaktadır. Bu tip öğrenmeye göre çözüme ulaşan birey, problemin ve problemle ilgili
olguların özünü kavrar ve içselleştirir. Bu öğrenme, transfer edilebilir.
2. İkinci tip öğrenmelerde içselleştirme söz konusu değildir. Yalnızca bilgilerin ezberlenmesi söz
konusudur. Bu bilgiler kalıcı değildir ve transfer edilemez.
3.2.5. Bilgiyi işleme kuramı
Bilgiyi işleme kuramına göre öğrenme olayı, bilgisayarların çalışmasına benzetilerek, girdilerin işlenip, çıktılara
dönüştürülmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda, bilgi depolarına benzetilen bellek türleri
tanımlanmıştır. Bunlar duyusal kayıt, kısa süreli ve uzun süreli bellektir.
Duyusal Kayıt: Çevredeki uyarıcılar, duyu organları ile kişi tarafından duyusal kayıt sistemine
alınmaktadır. Burada bilgi, çok kısa bir süre kalıp, kısa süreli belleğe aktarılmaktadır. Gelen
bilginin sınırsız kapasiteye sahip duyusal kayıt kısmında anında işlenmesi gerekmektedir. Ayrıca
duyusal kayıta gelen uyarıcılardan sadece dikkat edilenlerin kısa süreli belleğe aktarımı söz
konusudur.
348