İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

Herhangi bir konuda geniş bilgi edinilmek istendiğinde başvurulan bir yöntem olan görüşme,
toplumbilimcilerin sık sık başvurdukları bir tekniktir. Görüşülen her kişiye aynı sorular yöneltilir. Yüz yüze bir
ilişkiye dayanması, verilerin elde edilmesinde açıklık ve kesinlik kazandırır. Konuyu daha fazla aydınlatmak
için yeni sorular sorma olanağı vardır. Bu bağlamda görüşülen kişinin fazla sınırlandırılmadığı bir yöntemdir.
Alınan yanıtlar, görüşmecinin elindeki yönerge doğrultusunda değerlendirilir. Bununla birlikte kendisiyle
görüşülen kişinin inanç, düşünce ve yargıları dolayısıyla sonuçlarda bir sapma olasılığı ortaya çıkabilir. Bir
araştırma tekniği olarak görüşmeye, daha önceden hazırlanan bir soru klavuzu ile başlamakta yarar vardır.
4.5. Soru kağıdı (anket)
Toplumu ilgilendiren konularda objektif ve homojen bilgi toplamak için kullanılır. Anket, farklı şekillerde
adlandırılabilir. Bu tanımlamalarda anketin kullanım şekli büyük ölçüde belirleyici olmaktadır (Kurşun, 2011).
5. Anket Yöntemi
Anket, belirli bir konuda saptanmış hipotezlere ya da sorulara bağlı olarak, bir evren veya örneklemi
oluşturan kaynak kişilere sorular yöneltmek suretiyle sistemli veri toplama tekniği olarak tanımlanabilir.
Anket, bilgi alınacak kişilerin doğrudan doğruya okuyup cevaplandıracakları bir soru listesinin hazırlanması
şeklinde yapılan gözlemdir.
İnsanların taşıdıkları karakteristiklerin, gösterdikleri davranışların, benimsedikleri kanı veya görüşlerin ve
sahip oldukları tutumların öğrenilmesinde, belki de en güvenilir kaynak, kendileri, onların sözlü veya yazılı
açıklamalarıdır. Bu açıklamaları elde etmenin yolu ise, onlarla sorularla iletişime geçmektir. İşte anketle bilgi
toplama da, insanlardan gerekli bilgileri sorularla toplama yolunu benimser.
Anketler, sosyal bilimlerde gözlemleri standartlaştırmak amacıyla başvurulan araçlardan birisidir. Anket yapan
kişi, veri toplarken kaynak kişilerle yüz yüze değil, hazırladığı soru listesi ile ilişkiye girer. Bu yüzden de arzu
edilen bilgileri elde etmek için soru listeleri herkes tarafından aynı biçimde anlaşılmaya ve amaca uygun
olarak cevaplamaya elverişli nitelikte olması gereklidir. Bu amaçla soruların standartlaştırılması ve istenen
cevapları alabilmek üzere uygun seçeneklerin sunulması gereklidir (Balcı, 2006).
Bir araştırmacı anket tekniğini kullanmadan önce kendisine soracağı ilk şey, ihtiyaç duyulan verilerin daha
garantili bir teknikle toplanıp toplanamayacağıdır. Mesela, biraz daha fazla para ve zaman harcamak suretiyle
verileri görüşme yoluyla elde edebilmek mümkünse, o yolu seçmek belki daha isabetli olacaktır.
Araştırmacılarda genellikle “anket hastalığı” vardır. Özellikle tez yazacak öğrenciler bir problem üzerinde
çalışmayı düşündüklerinde akla getirdikleri ilk şey anket olmaktadır. Oysaki araştırmaya başlamadan önce
üzerinde en çok düşünülecek konulardan biri problemin çözümü için gerekli verileri toplamada en uygun
tekniğin ne olabileceğidir. Bunun mutlaka anket olma zorunluluğu yoksa diğer yöntemlerden birini seçme
olanaklarının denenmesinde fayda vardır. En uygun yöntemi seçebilmek için anket dâhil bütün teknikleri çok
iyi tanımak, her birinin üstün ve zayıf taraflarını bilmek gerekmektedir. Araştırmacının bu teknikler arasında
en uygun ve güvenirlik, geçerlilik, kullanışlılık bakımından en iyi olanı seçmesi beklenir. Bu ise bilgi ve tecrübe
ister. Anket soru formunun geliştirilmesinde ilk adım, açık ve net bir kavramsal haritanın çıkarılmasıdır.
5.1. Anket Yapma Yöntemleri
429