İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

4.1.6. Etkili dinleme için uyulması gerekli kurallar:
Etkin bir dinleme için uyulması gereken kuralları şu şekilde sıralayabiliriz (Telman ve Ünsal, 2005, s. 94-95):
Dinlenmeye zihnen ve bedenen hazırlanın: Eğer başkalarına da açık bir konuşma
dinleyecekseniz, konuşma başlamadan önce yerinizi bulun ve belirleyin. Konuşma programı önceden
belli ise programı inceleyin. Konuyla ilgili bildiklerinizi hatırlamaya çalışın.
Dikkatinizi konuya vererek konsantre olun: Aynı anda birden fazla şeye konsantre
olamazsınız. Başarılı dinlenmenin temel şartı dikkati konu üzerinde toplamaktır.
Konunun anlaşılmasındaki sorumluluğunuzu hatırlayın: Konunun anlaşılmasındaki bütün
sorumluluk konuşmacıda değildir. Dinleme şeklinin de bunda büyük rolü vardır. Konuşmacıyı tekzip
etmeye değil anlamaya çalışın.
Duygularınızı kontrol edin: Konuşan hakkında önyargılarınızı bir tarafa bırakmalısınız. Olası
duygusal tepkilerinizi kontrol altına almaya çalışın. Konuşmacının giyim ve konuşma tarzı, kullandığı
sözcükler, davranış biçimi gibi detaylara takılmadan anlatılanı dinleme ve anlamaya çalışmalısınız.
Ana fikri dinlerken yakalamaya çalışın: Bunu yapabilmek için konuşma programını önceden
incelemek gerekir. Böylece, konuşma dikkatlice dinlendiği zaman ana temayı detaylardan ayırmak
kolay olur.
Düşünme hızlı bir süreçtir: Bunun avantajını olumlu bir şekilde kullanmak gerekir.
Düşünmede dakikada 600 sözcük kullanılmasına karşın, konuşma hızına göre dakikada kullanılan
sözcük sayısı 250-300 arasındadır. Aradaki farkı beyin diğer duyu organlarından gelen uyaranları
değerlendirmek sureti ile kapatır. Beynin bu sabırsızlığı, dinleyicinin konudan uzaklaşmasına, bu
sebeple, iyi bir dinleyicinin konuya konsantre olduğu beyninde özetlerin oluşmasına,
görselleştirmeye, bundan sonra söylenilecekleri tahmin etmeye eğilim göstermesi böylece konudan
uzaklaşmaması gerekir.
Konuşmacının vereceği mesajı sonuna kadar dinleme sabrını göstermelisiniz:
Konuşmacının mesaj verme tarzına göre bazen söylenilenler konuşmanın sonunda bağlanır. Bazen de
konuşmacı söylediklerinin bir özetini yapar. Duyuların anlaşılması için konuşmanın sonunu beklemek
gerekir.
4.2. Konuşma
Görüşmenin etkinliği açısından konuşma faktörü önemli bir unsurdur. Görüşmede taraflar arasındaki iletişimin
en etkin aracı konuşmadır. Burada yapılacak eksikler görüşmenin kalitesini etkilediği gibi karşılıklı anlayışı da
zorlaştıracaktır.
Konuşma; duygu, düşünce, tasarım ve isteklerin sözle bildirilmesidir (Sever, 1997).
Konuşma, zihinde başlayan ve düşüncelerin sözle ifade edilmesiyle tamamlanan bir süreçtir (Güneş, 2007).
Konuşma, zihin ve kas gücünün devreye girdiği psiko-motor bir yetenek; insanlar arasında anlaşmayı
sağlayan en etkin bir araçtır (Calp, 2007).
Her şeyden önce, etkili görüşme için kelime haznesi zenginleştirilmelidir. Kelime haznesinin zenginliği çok
kelime bilmekle olur. Bir dili iyi konuşmak ve yazmak için bellekte iyi bilinen kelimelerin bulunması gerekir.
İnsan kelimelerle düşünür. Dolayısıyla kişi ne kadar çok kelime öğrenirse beynini o kadar iyi kullanabilir.
İnsan zekâsı, insanın bildiği kelime sayısı ile doğru orantılı olarak gelişir. Bu da çok okumakla sağlanabilir
(Kuşçu, 2010).
594