İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

elirtilebilir. Aktif işgücü piyasası politikaları iş piyasasındaki engelli, genç, kadın ya da uzun dönemli işsizler
gibi belli alt grupları hedefleyerek tasarlanan politikalardır (Employee in Europe 2006 Report, s. 120).
İşgücü piyasası politikaları gelirin yeniden dağılımı ve genellikle işsiz, gizli işsiz olup ya da cari işinden daha iyi
bir iş arayanların iş piyasasıyla bütünleşmesi için uygulanan tedbirlerdir. Pasif politikalar, işsizlik boyunca ve iş
arama sürecinde gelirin el değiştirmesinin sağlanması ile ilgilidir. Aktif politikalar ise iş piyasasına
entegrasyonun gerçekleştirilmesi anlamında kullanılır. Aslında iş piyasasına entegrasyonda “aktif destek ve
teşvik”, aktif politikaların temel itici gücüdür. Başka bir deyişle pasif politikalar, herhangi bir eğitim ya da
çalışma programına katılma şartı aramayan sosyal transferler anlamına gelir. Pasif politikalar söz konusu
sosyal transferleri gerçekleştirirken, doğal olarak kişinin iş arama çabalarının artmasını da beklerler ve kişiyi
bu konuda motive ederler. İş arama çabalarının ne derece yoğun olduğunun anlaşılabilmesi için güçlü bir
gözetim faaliyetine ihtiyaç vardır. Bu bakımdan pasif politikaların da aktif bir unsur taşıdığı söylenebilir.
Bunlara karşılık, aktif politikaların iş piyasasına (yeniden) entegrasyonunun gerçekleştirmesi bu gibi
programlara katılıma bağlıdır. Tipik pasif politikalar; işsizlik sigortası, yardım ve erken emeklilik şeklinde
gösterilebilirken; tipik aktif politikalar, iş piyasasında eğitim, kamu sektöründe iş yaratma, girişimciliği
arttırma ve istihdam sübvansiyonları gibi örneklendirilebilir (ILO, 2003a).
Son 20 yıldır, istihdam politikalarının önemli bir unsuru olarak aktif istihdam politikaları üzerinde artan bir ilgi
söz konusudur. Uluslararası örgütler, kaynakların pasif tedbirlerden aktif tedbirlere doğru kaydırılması
yönünde tavsiyelerde bulunmaktadırlar. Ayrıca bu politikaların diğer vergi ve sosyal sigorta sistemleri ile olan
karşılıklı ilişkisinin ve etkileşimlerinin de mutlaka hesaba katılmasını önermektedirler. Özellikle son yıllarda
küreselleşme, teknolojik gelişme ve yeni organizasyon modellerinin gelişimi ile ortaya çıkan zorluklar ve
iktisadi endişeler (Örneğin uluslararası alanda rekabet edebilir bir mal piyasasına sahip olabilmek için
maliyetlerin sürekli düşürülmesi baskısı) gibi baskılar altında, istihdam politikalarının etkinliğinin arttırılması
üzerine vurgu yapılmaktadır.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), aktif iş piyasası politikalarını şu şekilde tanımlamaktadır:
"… Belli bir amaca dayanan, etkinlik ve eşitlik hedeflerini izleyen, belli dezavantajlı gruplara doğrudan ya da
dolaylı olarak iş yaratmak ya da istihdam edilebilirliklerini arttırmak için hareket eden, seçilebilir hükümet
müdahaleleridir” (Mosley, 1998).
Aktif iş piyasası politikaları genel anlamda işsizlik, gizli işsizlik, yoksulluk ve iş piyasasında ayrımcılıkla
mücadele etme konusunda önemli bir unsurdur ve bu yüzden bu problemlere karşı geliştirilen stratejilerin
ana öğesi olması gerekir (ILO, 2003a).
ILO’ya göre aktif istihdam politikaları 4 ana amaç etrafında toplanmaktadır. Bu amaçlar aşağıda belirtilmiştir
(Auer, Efendioğlu ve Leschke, 2005):
5.1. İstihdamın Geliştirilmesi
Aktif iş piyasası politikaları, istihdamın yaratılmasını doğrudan ya da dolaylı olarak destekleyebilir. Doğrudan
istihdam yaratan tedbirler, kamu sektöründe iş yaratma, girişimciliği arttırma teşvikleri ya da işe alma
sübvansiyonları şeklinde olabilir. Dolaylı olarak istihdama katkı sağlayan tedbirler ise eğitim yoluyla istihdam
edilebilirliği arttırma ya da iş piyasasında bilgilendirmeyi ve iş-aday eşleştirmesini geliştirme olarak
örneklendirilebilir.
30