İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitim Kitabına ... - Türkiye İş Kurumu

1.2. Talep Yanlı Tedbirler
Bu kategori içinde talep yaratan tedbirler, işverenlere sağlanan girişim teşvikleri, mikro krediler, istihdam ya
da ücret sübvansiyonları gibi bazı finansal destekler ve kamu sektöründe istihdam yaratma olarak
örneklendirilebilir. İşsizlerin yaratılan işlerde belli bir süre çalışması sağlanarak işgücü piyasası ve çalışma ile
olan bağlarının güçlendirilmesi ve yoksulluğun azaltılması hedeflenir.
Yeterli talebin yokluğu durumda geçici bir süre için de olsa, arz yanlı aktif politikalardan ziyade talep yanlı
(kamu istihdamı, başlangıç teşvikleri gibi) aktif politikaları tercih etmek anlamlı olabilir.
Ayrıca dezavantajlı gruplar için istihdam teşvikleri sunulması bir bakıma işgücü talebinin yapısını değiştirme
amacına yöneliktir.
1.3. Arz Yanlı Tedbirler
Bu kategorideki programlar gerçekte ekonominin iş yaratma potansiyelini harekete geçirmez. Bu programlara
katılan işsizlerin işgücü piyasasındaki talebinin nitelik ve nicelik düzeyine uyum göstermeleri beklenir (Meagel
ve Evans, 1998, s. 8). Örneğin işgücü piyasasında eğitim, arzı geliştirme işlevini yerine getirirken, erken
emeklilik programları işgücü arzını azaltma amacına hizmet etmektedir.
Aktif iş piyasası politikalarının çoğunluğunu oluşturan arz yanlı düzenlemeler, istihdam yaratmaya yönelik bir
işlev üstlenmemektedir. Arz yanlı programların temel işlevi, işgücü piyasasında var olan işlere işsizleri
yerleştirmede etkili olmaktır. Son yıllarda arz yanlı aktif programlar ağırlık kazanmaktadır. İş yaratarak
işsizleri aktif hale getirmeye yönelik talep yanlı programlar, arz yanlı programlar karşısında önemini
yitirmektedir. Diğer yandan tüm işsizleri hedefleyen doğrudan iş yaratmaya yönelik programlardan, özel
seçilmiş işsiz gruplara yönelik dolaylı iş yaratma programlarına geçiş gözlenmektedir (Meagel ve Evans, 1998,
s. 17-18). Aktif politikaların diğer işlevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir
İş kayıplarının önlenmesi
Altyapıların kurulması ve bakımı
Kayıt dışı istihdamın kayıt altına alınması
İşsizlerin ve gizli işsizlerin gelir ve istihdam beklentilerini arttırma
Bir bütçe aracı ve talep unsuru olarak makroekonomik işlevi
Sosyal bütünleşmeye yardım işlevi
Aktivasyonu finanse etmek,
İşin gerçek değeri: herhangi bir iş mi, düzenli iş mi
Aktif işgücü politikaları işsizlik ve gizli işsizlikle mücadele etmeyi misyon olarak yüklenmişlerdir. Ancak son
zamanlarda demografik zorlukların da aralarında bulunduğu yeni sorunlarla karşılaşılmaktadır. Örneğin,
Avrupa, Japonya ve Çin’de işgücünün yaşlanması ve azalması söz konusu iken, dünyanın diğer bölgelerinde
ise artan sayıda genç işgücünü iş piyasasına entegrasyonunda zorluklar yaşanmaktadır. Bir diğer sorun, iş
piyasasında çok çeşitli sözleşmelerin ortaya çıkmasına neden olan esnek çalışma şekilleridir. Ekonomik
liberalizasyon ve teknolojik gelişmelerin birleşen güçleri sayesinde daha da ağırlaşan bir diğer sorun da,
“değişimin yönetilmesi”dir. Bu gelişmeler işgörenlerin hem üretken işyerlerinde devamlılığının ve aynı
zamanda üretken olmayan işlerden üretken işlere doğru yeniden dağıtılmasını öngören politikaların
uygulanmasını gerektirirler.
Sonuç olarak aktif işgücü piyasası tedbirlerine neden ihtiyaç duyulduğunu şu şekilde özetlememiz
mümkündür (Riboud, 2001, s. 12-13):
26