‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

1. Ünite - Bitkilerde Biyosentez5Primer metabolitler organizma için “olmazsa olmaz” nitelikteki maddelerdir. Biyosentezyollar›n›n ve metabolitlerinin karmafl›kl›¤› ve kompleks do¤as› afyon bitkisindeki(Papaver somniferum L.) fitokimyasal çal›flmada primer ve sekonder metabolitlerleilgili dönüflümler fiekil 1.3’deki örnek ile gösterilebilir.fiekil 1.3Papaversomniferum L. bitkihücrelerindegerçekleflen primerve sekondermetabolikfaaliyetler.Kaynak:http:ukpmc.ac.uk/articles/PMC2257952?figure=f6/)PR‹MER VE SEKONDER METABOL‹TLERCanl›lar yaflamlar›n› sürdürebilmek için hücre düzeyinden itibaren, baflta kendi dokuve sistemlerini oluflturmak için enerjiye ve basit organik yap› tafllar›na ihtiyaçduyarlar. K›saca bu faaliyetler anabolizma ve katabolizmadan oluflmaktad›r (bkz.fiekil 1.4) fiekil 1.5’de ise baz› örnekleri verilen ve genelde tüm canl›larda benzerolan, biyosentetik reaksiyonlar zinciri sonucu (= metabolik yollarda) kimyasal dönüflümlereu¤rayan yard›mc› ve ifllevsel basit kimyasal yap› tafllar› oluflur. Hücreiçinde temel enerji kayna¤› ATP’dir. Prokaryotik mikroorganizmalar, bitki, hayvanve insan gibi canl›larda ortak “primer (birincil) metabolit” olarak tan›mlanan vecanl›l›k için gerekli olan yap› tafllar› nükleik asitler, proteinler, ya¤lar ve karbonhidratlard›r.‹lgili örnekler için fiekil 1.6.a ve b’ye bak›n›z.Canl›l›k faaliyetleri ile do¤rudan ilgisi olmayan ve primer metabolizma sonucusadece belirli organizma, cins (tür) veya dokularda sekonder metabolizma sonucuüretilen di¤er maddeler ise “sekonder (ikincil) metabolit” olarak tan›mlanmaktad›r(örnekler için bkz. fiekil 1.7). Bitkisel hücredeki metabolik faaliyetleri çok verimliçal›flan sentez fabrikas›na benzetilebilir (bkz. fiekil 1.8).ATP (=adenozin tri fosfat)Hücre içinde bulunannükleotit olup, adenin,ribofuranoz ve fosfattan(- −3PO ) oluflan ve kimyas›4gere¤i yüksek enerjiye sahipbir koenzimdir.