‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

4. Ünite - Organoleptik, Mikroskobik ve Mikroflimik Yöntemler83Amylum (niflasta), gallae (maz›lar), gummi (zamk), resina (reçine), gummiresina(reçineli zamk), oleoresina (reçine ve uçucu ya¤ kar›fl›m›), balsamum (balsam),pix (katran), oleum (ya¤), cera (mum), succus (usare).Bitki organlar› yaz›l›rken, tamlama yapan iki kelime kullan›l›r. Bu kelimelerdenbiri bitkinin ad›, di¤eri ise bitkinin kullan›lan organ›n›n ad›d›r. Bitkinin ad› olarakgenellikle cins ad› kullan›l›r, bazense cins ad›na bazen bir s›fat eklenir.Digitalis folium (yüksükotu yapra¤›), Malvae folium (ebegümeci yapra¤›), Chamomillaeromanae flos (Alman papatyas› çiçe¤i), Salep tubera ( salep yumrular›).ORGANOLEPT‹K ANAL‹ZLERT›bbi ve aromatik bir materyalin organoleptik özellikleri karakteristiktir. Organoleptikanaliz ifadesi ile befl duyu organ› ile yapt›¤›m›z analizleri kapsar. Görünüfl,renk, büyüklük, k›r›lma yüzeyi, yüzey özellikleri, tekstür, koku ve tat bu analizintemelini oluflturur. Bu özelliklerin belirlenmesi materyalin safl›¤› ve kalitesi konusundafikir edinmek için en h›zl› yöntem oldu¤u gibi hiç bir cihaza gerek duyulmamas›nedeniyle ekonomiktir. E¤er materyal renk, görünüfl, büyüklük bak›m›ndanilgili standartlarda verilen de¤erlere uygun de¤ilse daha ileri testleri uygulaman›ngere¤i yoktur. Tat ve koku belirlenmesi de çok önemli olmas›na ra¤men bukonuda analizi yapan kiflinin kiflisel alg›lar›n›n sonucu etkileyebilece¤i unutulmamal›d›r.Bitkisel ürün bitkide do¤al veya patolojik olarak meydana gelen veya bitkidenözel bir ifllem sonucu elde edilen ürün de olabilir. Bunlar niflastalar, maz›lar, zamklar,reçineler, reçineli zamklar, oleorezinler, balsamlar, katranlar, uçucu ya¤lar, sabitya¤lar, usareler, lateksler, ekstreler ve süblimasyon ürünleri olabilir. Bu ürünlerdeöncelikle standartlar ve monograflarda belirtilen özellikleri dikkate al›narakmakroskopik incelemeye tabi tutulmal›d›r.Bir bitkisel materyalin genel görünüflü, canl› bitki ve kuru halde pazardaki görüntüsüne,içerdi¤i parçac›k çeflitlili¤ine örnek olarak Ökse otu verilmifltir (Resim 4.1).Resim 4.1a. Viscum album(Ökse Otu) genelgörünüfl,b. canl› bitki,c. kuru halde.(Bisset, 1994)1 cmGörünüflMateryalin genel görünüflü, kalite konusunda ip uçlar› verebilir. Scillae bulbus parçac›klar›gevrek olmal›d›r, yumuflak ise nem çekmifl ve büyük ihtimalle etken bileflikleriolan glikozit miktar›nda azalmalar olmufl demektir. Yaprak materyallerindee¤er standartlar yapraklar›n bütün olmas›n› öneriyorsa, defne, sinameki örneklerindeoldu¤u gibi, k›r›lm›fl ufalanm›fl yapraklar kaliteli bir materyali oluflturmaz.Niflasta bak›m›ndan zengin kök, rizom gibi droglarda (Iridis rhizoma, Zingiberisrhizoma, Rhei radix gibi) gözlenen delikli bir yap› materyalin böceklenmifl oldu¤u-