‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

40 Bitki Kimyas› ve Analiz YöntemleriEnzimlerEnzimler, kendileri kullan›lmaks›z›n hücredeki biyokimyasal reaksiyonlar› düzenleyenprotein yap›l› katalizörlerdir. Enzimler sadece tek bir reaksiyonu tetikleyipyerine getirir ve bu faaliyeti hiç bozulmadan defalarca yaparlar. Dünyada en bolbulunan protein ve enzim, rubiskodur (ruBisCO: rubiloz 1,5-bifosfat karboksilaz /oksigenaz). Rubisko bütün bitkilerde, ribuloz 1,5-bifosfat ad› verilen 5-karbonlubir flekere CO 2 ba¤layan bir enzimdir. Sadece bu enzimin varl›¤›nda bitkiler fotosentezs›ras›nda CO 2 ’i flekere dönüfltürebilirler.Enzimler bitki veya hayvan hücrelerinden izole edilip saflaflt›r›labilirler. Bu flekildeendüstride baz› kimyasal reaksiyonlar› kontrol etmek amac›yla kullan›ld›klar›gibi terapötik ajanlar olarak da kullan›lmalar› söz konusudur. Enzimler droglardabozulmaya neden olurlar. Bu yüzden kurutma veya stabilizasyon yoluyla drogtakienzim faaliyetlerinin durdurulmas› önem tafl›r. Bununla beraber baz› droglardakietken maddeler enzim faaliyeti sonucu meydana gelirler. Örne¤in: Taflanyapra¤›nda siyanhidrik asit, hardal tohumlar›nda allil izotiyosiyanat, vanilya meyvas›ndavanilin fermentasyon sonucunda oluflurlar.HidrolazlarHidrolazlar - moleküllere su katan veya ç›karan enzimler.1. Esterazlar: Bitkisel veya hayvansal kökenlidirler. Tüm esterlerin hidrolizinigerçeklefltirirler.Lipaz, bitkiler ve hayvanlar aleminde yayg›n olarak bulunan bir lipolitik enzimdir.Hayvanlarda pankreas salg›s›nda ve ya¤l› tohumlarda bulunur. Ya¤lar›n, ya¤asidi ve gliserole hidrolizlerini gerçeklefltirir. Ayr›ca fenilsalisilat, asetilkolin ve atropingibi esterleri de hidroliz eder.Pektaz, pektini pektik asit ve metil alkole parçalar.Steapsin, dieterik ya¤lar›n hazmedilmesini sa¤layan bir lipolitik enzimdir.Üreaz, soya fasulyesinde bulunan bir enzimdir. Üreyi amonya¤a çevirmek amac›ylalaboratuarda reaktif olarak kullan›l›r.Klorofilaz, klorofili, tannaz tanenlerdeki ester ba¤lar›n›, fosfataz fosfat esterlerini,sülfataz sülfat esterlerini parçalayan esterazlard›r.2. Karbohidratazlar (glikozidazlar veya amilolitik enzimler): fieker, di¤er karbonhidratlarve glikozitleri parçalayan enzimlerdir.Diastaz ve amilaz çok iyi bilinen iki amilolitik enzimdir. Tükrükteki diastaz,pitalin ve pankreastaki diastaz, amilopsin hayvanlar›n sindirim sisteminde bulunanve hayvansal diastazlar diye bilinen enzimlerdir. Malt diastaz, arpa tanelerinin çimlenmesis›ras›nda meydana gelir ve niflastan›n maltoza dönüflmesini sa¤lar. Nötralortamda aktiftir, pH’›n 4’e ç›kmas› enzimin y›k›l›m›na neden olur.‹nvertaz veya sükraz mayada ve sindirim s›v›lar›nda bulunur. ‹nvertaz, sakkarozunglikoz ve fruktoza ayr›lmas›n› katalize eder. Bu reaksiyonda sakkaroz bilefli¤i,invertaz enziminin substrat›d›r. Onun molekülünde iki monosakkarit aras›ndakovalent bir ba¤ vard›r. ‹nvertaz enziminin tersiyer polipeptit yap›s›nda aktif bölgemevcuttur. Bu aktif bölgeye sakkaroz molekülü girince iki monosakkarit aras›ndakikovalent ba¤ kopar ve glikoz ile fruktoz serbest kal›r. Bir mol su a盤a ç›kar. ‹nvertazenzimi reaksiyondan sonra baflka bir sakkaroz molekülü üzerinde faaliyetegeçer (fiekil 2.18). Maltaz, maltozu glikoza çeviren, maya ve sindirim s›v›lar›ndabulunan bir enzimdir.