‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

178 Bitki Kimyas› ve Analiz Yöntemlerifiekil 9.2‹yon de¤ifltirmemekanizmas› ileklorür ile bromüriyonlar›n›nayr›m›.‹yon de¤ifltirme (‹yon De¤iflimi)Benzer yüklü iyonlar›n geri döndürülebilir bir flekilde yer de¤ifltirmesi olay›d›r (Cl -ile Br - gibi) (fiekil 9.2). ‹yon de¤ifltirme mekanizmas›n›n görüldü¤ü kromatografiktekniklerde hareketsiz faz iyon de¤ifltirici özellikte bir reçinedir. Bu reçinenin özelli¤isuda çözünmeyip sadece fliflmesidir. Reçineler anyonik ve katyonik olmak üzereiki tiptir. Katyon de¤ifltirici reçineler asidik özellikte olup, sülfonik asit ya dakarboksilik asit gruplar› tafl›r. Anyon de¤ifltirici reçineler ise bazik özelliktedir vekuaterner amonyum gruplar› tafl›r.‹yon de¤ifltirme mekanizmas›na göre iyon de¤ifltirici reçineye kimyasal ba¤larlaba¤l› yüklü gruplar hareketli fazdaki benzer yükteki iyonlarla yer de¤ifltirirler vebu olay istendi¤i anda geri döndürülebilir.Br -Anyonde¤ifltiricireçineCl -1 2 3 4 5 6Jel geçirgenli¤i (Jel Filtrasyonu)Kar›fl›mdaki maddelerin molekül büyüklüklerine göre ayr›lmas›n› sa¤layan biray›rma tekni¤idir. Jel geçirgenli¤i mekanizmas›n›n görüldü¤ü kromatografik tekniklerdehareketsiz faz olarak bir jel sistemi, hareketli faz olarak ise ayr›m yap›lacakkar›fl›mdaki maddeleri tamamen çözebilen bir çözücü ya da çözücü kar›fl›m›kullan›l›r. Jel sistemi selüloz, agar gibi do¤al olabildi¤i gibi Sephadex gibi sentetikteolabilir. Jel sisteminin por ebad› ay›r›mda büyük önem tafl›r.Jel geçirgenli¤i mekanizmas›na göre kar›fl›mdaki maddelerden çap› jel matrisindekiporlardan büyük olanlar jel parçac›klar›n›n içine nüfuz etmeksizin, jeli oluflturan partikülleraras›ndan geçerek ilk olarak sütunu terk ederler. Molekül çap› porlardan geçebilecekbüyüklükte olanlar jel partiküllerinin yap›s›na nüfuz ederek porlardan geçerler. En küçükçaptaki moleküller ise difüzyon yoluyla ilerleyerek en son sütunu terk ederler. Sonuçtafarkl› partikül boyutuna sahip moleküller farkl› h›zlarda ilerleyerek sütunu terkederek büyük, orta boy ve küçük molekül büyüklü¤üne sahip fraksiyonlar elde edilir.KROMATOGRAF‹K METODLARKromatografik teknikler kapal› sütun kromatografisi ve aç›k sütun kromatografisiolmak üzere bafll›ca iki bafll›k alt›nda s›n›fland›r›labilir.I- Kapal› Sütun Kromatografisi: Hareketsiz faz bir sütun içine yerlefltirilmifltir.Hareketli faz kar›fl›mdaki maddelerin uyguland›¤› sütunun üst k›sm›ndan ilaveedilir.