‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

54 Bitki Kimyas› ve Analiz Yöntemlerifiekerleri: Genellikle glikoz, rutinoz, glikuronik asittir. O-glikozitlerinde monosakkaritler7,4’ veya 3’ disakkaritler 7 veya 3 pozisyonlar›na ba¤lan›rlar. C-glikozitlerindeise fleker 6 veya 8 pozisyonundad›r.Bitkideki rolleri: Genellikle yaprak, çiçek ve tomurcuklarda bulunan flavonoitlerinbitkide oksidasyon-redüksiyon olaylar›na kat›ld›klar› ve büyümede rol oynad›klar›tahmin edilmektedir. Ayr›ca fungusit etkilerinden dolay› bitkileri parazitlerekarfl› da korumaktad›rlar.Kullan›l›fllar›: Flavon türevlerini tafl›yan bitkiler eskiden kumafl boyas› olarakkullan›lm›fllard›r. 1931’de diüretik etkilerinin aç›klanmas›, daha sonra da P vitaminietkilerinin ortaya ç›kmas› ile tedavide kullan›lmaya bafllanm›flt›r. Glikozit yap›-s›nda olanlar›n diüretik etkileri aglikonlardan fazlad›r ve hidroksil say›s› art›kça artmaktad›r.Flavonoit tafl›yan ve diüretik etkili oldu¤u bilinen droglar: Chamomillaeflos, Tiliae flos, Helichrysii flos, Betulae folium, Violoae-tricoloris folium, Equisetiherba, Viburni fructus, Petroselini fructus, Ononidis fructus’tur.P vitamini etkileri bilinmektedir, ayn› etki kateflol ve antosiyanlarda da bulunmaktad›r.Dolafl›m bozukluklar›ndan sonra görülen kapiler damarlardaki kanamalar›damar cidar›n›n direncini artt›rarak ve permeabiliteyi azaltarak önlerler. Buamaçla en çok bilinen kullan›lan maddeler rutin, hesperidin ve eriodiktiol’dür. RutinSophora japonica ve Eucalyptus macroryncha’da bol miktardad›r. Ayr›ca Fagopyrumesculentum (sert bu¤day), Rutae herba, Viola-tricoloris herba, Sambuciflos adl› droglarda bulunur. Hesperidin ise narenciye kabuklar›nda bulunur, çözünürlü¤üfazla olan türevi hesperidin metil kalkon kullan›l›r.Koroner vazodilatör ve kalp stimülan› etkileri (hipotansif) vard›r. Crataegi floskalbi kuvvetlendirir ve kan bas›nc›n› azalt›r. 4.C’da serbest -OH tafl›yan flavonoitlermirisetol, kersetol ve ramnetol’ün kalp üzerine stimülan etkisi vard›r, hesperetolayn› konumda -OCH 3 tafl›r ve kalp depresan›d›r.Antibakteriyel, antiviral, antitümoral, antifungal, aktiviteleri bilinmektedir.Prunus japonica, Rhamnus japonica, Calystegia japonica ve Rosa multiflora’dabulunan prunosit pürgatif etkilidir.Spazmolitik etki: Çizgisiz kaslara, sindirim sistemine, bronfllara ve ürogenital organlarüzerinde spazmolitik etkilidirler. Viburni cortex, Chamomillae flos, Liquiritiaeradix, Rutae herba, Crataegi flos, spasmolitik etkisi bilinen flavonoit droglar›d›r.Östrojenik etki: Avustralya’da bir yoncay› (Trifolium subterraneum) yiyen koyunlardado¤um oran›n›n azl›¤›n›n nedeni araflt›r›ld›¤›nda bitkideki izoflavon yap›-s›ndaki genistein ve kumarin türevi kumestrol’ün buna neden oldu¤u görülmüfltür.Ayn› etki Medicago sativa, Trifolium repens, Lepidium capitatum’ da görülmüfltür.‹nsektisit etki: Derris ve Lonchocarpus türlerindeki rotenon mitokondrilerdekisolunum faaliyetlerini inhibe ederek etki etmektedir.Kalkonlar›n antihelmintik etkili olduklar›, özellikle k›l kurtlar›na etkili oldu¤ubulunmufltur.Elma a¤ac› kabuklar›nda bulunan floridzin bir nevi fleker hastal›¤› olan glikozüriyeneden olur. Laboratuvarda fizyolojik araflt›rmalarda kullan›l›r.Antosiyan Glikozitleri: Yap›bak›m›ndan flavonlarabenzeyen, aglikonlar›flavilium (2-fenilbenzoprilyum)iyonuçekirde¤i tafl›yan 3-hidroksiflavilyum türevi olanglikozitlerdir.Antosiyan Glikozitleri (Antosiyaninler)Aglikonlar› antosiyanidin olarak isimlendirilen bu glikozitler yap› bak›m›ndan flavonlarabenzerler. Bütün antosiyanidinler flavilium (2-fenil-benzoprilyum) iyonuçekirde¤i tafl›r. 3- hidroksiflavilyumlar antosiyanidinlerdir.Özsu pigmentleridir ve bitkilerde görülen bütün mavi, mor, menekfle renklerve tonlar›ndan, hemen hemen bütün k›rm›z› ve hatta siyah renkten sorumludurlar.