‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

8. Ünite - Fiziko Kimyasal Yöntemler163Kantitatif çal›flmalarda düflük konsantrasyonlarda, k›r›lma indisi ile konsantrasyonaras›nda do¤rusal bir iliflki vard›r. K›r›lma indisi ile yap›lan kantitatif çal›flmalardaönce maddenin bilinen konsantrasyonularda çözeltisi haz›rlan›r. Bu çözeltilerin k›-r›lma indisleri ölçülür. Konsantrasyona karfl› k›r›lma indisleri grafi¤e geçirildi¤i zamanbir do¤ru elde edilir. Daha sonra konsantrasyonu bilinmeyen çözeltinin k›r›lmaindisi ölçülür. Grafikten bu k›r›lma indisine karfl›l›k gelen konsantrasyon bulunur.Refraktometre kullan›larak; suda bulunan NaCl veya KCl miktar›, serumdakiglubin miktar›, sulu alkol çözeltisindeki alkol miktar› bulunabilir. K›r›lma indisiya¤, meyve suyu gibi g›da ürünlerinin analizinde, fleker sanayinde, eczac›l›k alan›ndave kimya sanayinde yayg›n olarak kullan›lan fiziko-kimyasal analizlerden biridir.Etanol 1.3590Metanol 1.3288Tablo 8.2Baz› maddelerink›r›lma indisleri.Hekzan 1.3749Toluen 1.4929Spesifik K›r›lma ‹ndisi : Spesifik k›r›lma indisi s›cakl›k, kullan›lan ›fl›¤›n dalgaboyu ve bas›nca göre de¤ifliklik göstermez. Belli bir ortamda sabittir ve Lorentz-Lorenz eflitli¤i ile hesaplan›r. Maddenin yo¤unlu¤u ile k›r›lma indisi aras›ndaki ençok bilinen ba¤›nt› Lorentz-Lorenz eflitli¤idir. Lorentz-Lorenz eflitli¤inde (r) spesifikk›r›lma indisini gösterir sabit bir say›d›r.r = (n 2 -1) / (n 2 +2) x 1 / dr = Maddenin spesifik k›r›lma indisin = Maddenin k›r›lma indisid = Maddenin yo¤unlu¤uBir çözeltide bulunan maddelerin a¤›rl›klar› ile spesifik k›r›lma indislerinin çarp›m›n›ntoplam›, çözeltinin a¤›rl›¤› ile k›r›lma indisinin çarp›m›na eflittir.r 1 x w 1 + r 2 x w 2 = r k x w kr1ve r2: Maddelerin spesifik k›r›lma indislerirk : Çözeltinin spesifik k›r›lma indisiw1 ve w2: Maddelerin çözelti içersindeki a¤›rl›klar›wk : Çözeltinin a¤›rl›¤›Molar (Moleküler) K›r›lma ‹ndisi : Bir maddenin spesifik k›r›lma indisinin, moleküla¤›rl›¤› ile çarp›lmas› ile elde edilen say›ya molar veya moleküler k›r›lma indisidenir. Molar (moleküler) k›r›lma indisi ( R) ile ifade edilir.R = m w x r = m w x (n2-1) / (n 2 +2) x 1 / dR = (n 2 -1) / (n 2 +2) x m w / dn = Maddenin k›r›lma indisimw = Maddenin molekül a¤›rl›¤›d = Maddenin yo¤unlu¤uKalitatif analizde, ölçülen k›r›lma indisini karfl›laflt›racak standart madde veyabir de¤er yoksa, maddenin yap›s›nda bulunan atomlar, fonksiyonel gruplar, çiftba¤lar, üçlü ba¤lar ve halkalardan molar k›r›lma indisi ( R) hesaplan›r. Bilefli¤ioluflturan atom ve baz› yap›lar›n atomik k›r›lma indisleri biliniyorsa, toplama özelli¤indenyararlanarak molar k›r›lma indisleri hesaplanabilir.Baz› atom ve gruplar›n molar k›r›lma indisleri afla¤›daki tabloda (Tablo 8.3) verilmifltir.