‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

62 Bitki Kimyas› ve Analiz YöntemleriHidroliz Olabilen Tanenler:Bitkisel kökenli, azotsuz,asit fenollerin flekerlerleesterleflmesiyle oluflanmaddelerdir.Gallik Tanenler: Bitkiselkökenli, azotsuz, gallik asitve digallik asitin flekerlerleesterleflmesiyle oluflanmaddelerdir.Bitkilerde tanenler kompleks halde bulunurlar, bu komplekslere tannoit ad› verilir.Baz›lar› flekerlerle birleflmifllerdir, bunlara da tannozit ad› verilir. Sadece Tanen(tannik asit) ad› verilen drog, mefle maz›s›ndan elde edilir. Türk mefle maz›s›% 50 - 60, Çin mefle maz›s› % 70 oran›nda tanen tafl›r.Tanenler hemen hemen bütün bitkilerde bulunur. Tanence zengin bitkileri bulunduranbafll›ca familyalar flunlard›r: Angiospermae’den Leguminosae, Polygonaceae,Rosaceae, Rubiaceae, Gymnospermae’den Fagaceae ve Coniferae, Myrtaceae,Ericaceae v.b.Bitkinin bütün organlar› tanen tafl›yabilir. Özellikle kabuklar (Quercus cortex,Granati cortex, Hippocastani cortex, Chinae cortex), kök ve rizomlar (Ratanhiaeradix, Rhei radix) da bol miktarda tanen bulunmaktad›r. Fakat bunlar›n d›fl›ndayapraklar (sumak), çiçekler (Rosae flos), meyveler (ceviz perikarp›, nar kabu¤u),tohumlar (Colae semen) da ve baz› patolojik oluflumlarda (Gallae) bulunabilirler.Tanenlere hücre vakuollerinde ve genellikle glikozit, protein, fleker gibi di¤erbaz› maddelerle birleflmifl olarak rastlan›r. Daha seyrek olarak epidermal hücrelerdeoluflur ve difüzyon yolu ile parenkima dokusunun tüm hücrelerine da¤›l›rlar.Bazen özel hücrelerde bulunurlar (idioblastlar gibi). Bu doku ve hücrelerde kat›veya s›v› halde birikmifllerdir.Tanenlerin bitkilerdeki rolü iyi bilinmemektedir. Baz› araflt›rmac›lara göre tanenlerbitkisel metabolizma art›klar›d›r. Biyosenteze ve bitkisel dokular›n oluflumunakat›lmazlar. Di¤er araflt›rmac›lara göre ise, tanenler biyosentezde büyük roloynamaktad›r, yedek madde olarak birikirler ve bitki taraf›ndan yaz mevsimindekullan›l›rlar. Tanenler ile niflasta oluflmas›nda bir iliflki oldu¤u san›lmaktad›r. Meyvelerolgunlaflt›kça tanen miktar›n›n azalmas› bitkinin bu maddeyi metabolize etti¤inigöstermekte ve bu teoriyi kuvvetlendirmektedir. Üçüncü bir teoriye göre isetanenlerin bitkide tam belirli bir fonksiyonu yoktur, fakat bitkinin yaflamas› içingereklidirler ve albuminlerle kompleks bileflikler oluflturduklar› için bitkinin yaraald›¤› dokularda patojen mikroorganizmalar›n girmesini önleyerek koruyucu roloynamaktad›rlar.Tanenler ço¤unlukla amorf maddelerdir. Suda çözünürler ve kolloidal bir solüsyonmeydana getirirler. Etanol ve asetonda çok, di¤er organik çözücülerde azçözünür, nadiren kristallendirilebilirler. Tanenler maserasyon, infüzyon veya dekoksiyonfleklinde su ile veya etanol ile ekstre edilebilirler. Ancak etanol kullan›ld›¤›ndarenk maddeleri ve reçineler de ekstreye geçer. Baz› tanenler kristal flekildeelde edilmifltir, ancak ço¤unlukla amorf maddeler olduklar›ndan çözeltileri iyidisperse (da¤›lm›fl) olmufl stabil kolloit sistemlerdir. Tanenlerin kolloit durumukristal flekilde elde edilmesine engel olur, bu nedenle kimyasal yap›lar› henüz tamolarak ayd›nlat›lm›fl de¤ildir. Bunlarla birlikte tanenleri belli bafll› 2 grupta toplamakmümkündür.1. Hidroliz olabilen tanenler (Pirogallik tanenler)Asit fenollerin flekerlerle yapt›klar› esterlerdir. Bunlara eskiden “pirogallik tanenler”de denirdi. Çünkü kuru kuruya distillendiklerinde “pirogallol” verirler.Hidroliz olabilen tanenler ikiye ayr›l›rlar:A. Gallik tanenlerGallik asit ve digallik asitin flekerlerle yapt›¤› esterlerdir. Buradaki fleker genellikleglikozdur.Maz› taneni, ravent glikogallini, Hamamelidis folia’da bulunan Hamamelitanenbu grupta yer al›r. Bu tanenler asitlerle veya baz› küfler taraf›ndan salg›lanan vebir esteraz olan tannaz enzimi ile hidroliz olurlar ve gallik asit ve flekerlere ayr›-