‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

184 Bitki Kimyas› ve Analiz Yöntemlerifiekil 9.7Gaz Kromatogram›ve Kütle spektrumu.Ayr›lan maddelere ait sonuçlar bir kay›t cihaz› yard›m›yla pik fleklinde kaydedilir.Maddenin kolona girifli (enjeksiyon) ve ç›k›fl› (kay›t) aras›nda kalan süreyeTutunma zaman›=Rt (Retention time) denir. Maddelerin de¤eri, ayn› flartlar sa¤land›¤›nda(ayn› s›cakl›k program›, ayn› gaz ak›fl h›z› vs.) de¤ifliklik göstermezler. Buözellikten yararlan›larak kar›fl›mdaki maddelerin Rt de¤erleri standart maddelereait Rt de¤erleri ile karfl›laflt›r›larak maddenin tan›mlanmas› mümkün olur.Kütle Spektrometrisi:Molekülün moleküla¤›rl›¤›n›n ve molekülformülünün belirlenmesindekullan›l›r. Molekülün belliyöntemler kullan›larakiyonlaflt›r›lmas› ve oluflaniyonlar›n kütle/yükoranlar›na göre ayr›larakkaydedilmesi esas›nadayanarak iflleyen bircihazd›r.Kütle Spektrumu: Her bileflikiçin bir nevi parmak izigibidir. ‹yonlaflt›r›lma ifllemisonunda oluflan iyonlar›nkütle/yük oranlar›na görekantitatif olarak grafikfleklindeki kayd›d›r.Develope etme: Çözücününadsorban tabaka ile temasageçip kar›fl›mdaki maddeleriçözerek sürüklemesiifllemidir.Tank: Kal›n camdanyap›lm›fl, de¤iflik boyutlarda,çözücü buharlar›n›kaç›rmayacak flekildekapakl› kaplard›r.GK sistemlerinde çok çeflitli dedektörler kullan›l›r. En yayg›n kullan›lan dedektörlerdenbiri Alev ‹yonlaflma Dedektörüdür. Bunun d›fl›nda Is› ‹letken Dedektörve Elektron Yakalama Dedektörü gibi dedektörler kullan›labilece¤i gibi günümüzdeKütle Spektrometrisi’nin dedektör olarak kullan›lmas›da söz konusudur. KütleSpektrometrisi’nin dedektör olarak kullan›lmas› durumunda, kolondan ç›kanher bir bilefli¤in kütle spektrumu (fiekil 9.7) al›nmakta ve kütle spektrumlar›n›nbulundu¤u kitap ya da kütüphanelerden yararlan›larak spektrumlar›n karfl›laflt›r›lmas›ile bilefliklerin tan›mlanmas› mümkün olmaktad›r.Ka¤›t Kromatografisi (KK)Destek madde olarak ka¤›d›n kullan›ld›¤› bu kromatografi tekni¤inde genelliklepartisyon mekanizmas› (ka¤›d› meydana getiren mikrofibrilleri aras›na s›k›flm›fl sudandolay›) rol oynamas›na ra¤men az da olsa adsorbsiyon (selülozun adsorbanözelli¤inden dolay›) ve de iyon de¤iflimi (ka¤›t yap›m› s›ras›nda lignini uzaklaflt›rmakiçin asitle muamele sonucu selülozun baz› hidroksil (-OH) gruplar›n›n karboksilikasit (-COOH) gruplar›na dönüflmesi ve bu gruplar›n sulu ortamda iyonlaflmas›ndandolay›) mekanizmalar› görülür.KK’de ayr›m› yap›lacak madde kar›fl›m› ince flerit fleklinde kesilmifl ka¤›tlar üzerineuygulan›r. Bu teknikte kullan›lan ka¤›t, ›sland›¤›nda kolay parçalanmayan birçeflit süzgeç ka¤›d›d›r. Ka¤›d›n bir ucuna (start) ayr›m› yap›lacak madde kar›fl›m›bir k›lcal boru yard›m› ile uygulan›r. Leke kuruduktan sonra ka¤›t bir çözücü ya daçözücü kar›fl›m›n›n bulundu¤u tankta develope edilir (fiekil 9.8). Çözücü, adsorbantabakan›n üst s›n›r›na ulafl›nca (front) plak tanktan ç›kar›l›r, çözücünün yükseldi¤imesafe iflaretlenir ve ayr›lan maddeler fiziksel ya da kimyasal metotlarla dedekteedilir.