‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

186 Bitki Kimyas› ve Analiz YöntemleriHareketli ve hareketsiz faz, ›s›, tank hacmi gibi faktörler yüzünden her zamanayn› R f de¤erleri elde etmek mümkün de¤ildir. Bu nedenle daha güvenilir bir ifadeflekli olarak R x de¤eri kullan›l›r. Buradaki (x) standart olarak kullan›lan maddeyiifade eder. R x , maddenin yürüdü¤ü mesafenin standart maddenin yürüdü¤ümesafeye oran›d›r.R x = Maddenin yürüdü¤ü mesafenin / (x) maddesinin yürüdü¤ü mesafefiekil 9.9KK’de inen usul ve ç›kan usul olmak üzere iki yöntem kullan›l›r (fiekil 9.9):1- ‹nen usul: Çözücü kar›fl›m› kromatografi tank›n›n üst k›sm›nda bulunan birküvete doldurulur. Ka¤›t, madde uygulanan taraf› üste gelecek flekilde küvettekiçözücü kar›fl›m›na dald›r›l›r. Çözücü, kapilarite ve yer çekimi etkisiylesürüklenerek kar›fl›mdaki maddeleri birbirinden ay›r›r.2- Ç›kan usul: Ka¤›t, madde uygulanan taraf› alta gelecek flekilde tank›n dibindekiçözücü kar›fl›m›na dald›rl›r. Çözücü kapiler etki ile ka¤›t üzerinde yükselir.Çözücü belli bir seviyeye yükseldi¤inde ka¤›t tanktan ç›kar›l›r.KK' de kullan›lanyöntemler.frontçözücüfrontstartçözücüstartÇ›kan usül ‹nen usül Preparatif çal›flmaKK’nin kalitatif ve kantitatif kullan›m›n›n yan› s›ra preparatif kullan›m› da vard›r.Kantitatif uygulamada kar›fl›m ve standart maddelerin (kar›fl›mdaki maddelerdenseçilir) belli konsantrasyonda çözeltileri haz›rlan›r ve bilinen miktarlarda ka¤›-da uygulan›r. Kromatografi sonunda belirlenen lekelerdeki madde miktarlar› de¤iflikyöntemlerle (kolorimetrik, spektroskopik vs.) tayin edilir. Preparatif kullan›mdaise madde kar›fl›m› ka¤›da bant fleklinde uygulan›r. Develope iflleminden sonraayr›lan bantlar kesilir ve uygun bir çözücüyle ekstre edilir. Çözücünün uçurulmas›ylamadde elde edilmifl olur. Preparatif uygulamalar için genellikle daha kal›n ka-¤›tlar kullan›l›r.‹nce Tabaka Kromatografisi (‹TK)En çok kullan›lan kromatografik tekniklerden biridir. Bu teknikte, hareketsiz faz›oluflturan adsorban madde (silikajel, alümina vb.) destek madde (düz, sert ve inertolmas› nedeniyle genellikle cam kullan›l›r) üzerine homojen bir tabaka halindekaplan›r. Hareketli faz olarak bir çözücü ya da çözücü kar›fl›m› kullan›l›r.‹TK’da genel olarak dört mekanizma da rol oynar. Ancak as›l ayr›m adsorbsiyonmekanizmas›na göre olmaktad›r.