‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

9.Ünite- Kromatografik Yöntemler187‹TK’da kullan›lan plak laboratuvarda haz›rlanabilir ya da haz›r olarak piyasadansat›n al›nabilir. Haz›r plaklar mekanik yönden daha dayan›kl› olmalar›na ra¤menpahal›d›rlar.Labaratuvarda plak haz›rlamak için de¤iflik boyutlarda (20 x 20, 10 x 20, 5 x 20cm) cam plaklar kullan›l›r. Adsorban madde, su ile (1:2 oran›nda) kar›flt›r›larak homojenbir süspansiyon haline getirilir. Plak dökme aleti kullan›larak plaklar incebir tabaka halinde adsorban madde ile kaplan›r. Kaplama iflleminden önce plaklarmutlaka iyice temizlenmelidir. Kaplama iflleminden sonra plaklar oda ›s›s›nda kurumayab›rak›l›r. Daha sonra etüvde (100-120°C’de) 30 dak. veya 1 saat süreyle aktiveedilir (suyu tamamen uçurulur). Kapal› kutularda toz ve nemden korunacakflekilde saklan›r.Kaplama kal›nl›¤› amaca göre farkl›l›k gösterir. Analitik amaçlar için 0.25 mm,preparatif amaçlar için ise 0.5 veye 1 mm kal›nl›kta adsorban tabakas› kullan›l›r.Kullan›lan adsorban maddenin cam yüzeyine tutunabilmesi için ba¤lay›c› kullanmakgerekir. Bu amaçla adsorban maddeye kalsiyum sülfat (CaSO 4 ) ilave edilir.Madde kar›fl›m›n›n plak üzerine uygulanmas›nda KK’de oldu¤u gibi kar›fl›m uygunbir çözücüde çözündükten sonra plak üzerine nokta ya da preparatif amaçlariçin bant fleklinde uygulan›r. Numune ve standart çözeltiler pla¤›n alt k›sm›ndan 1-2 cm yükseklikte ve pla¤›n bir kenar›ndan 2-3 cm içeride olacak ve aralar›nda 1-2cm mesafe kalacak flekilde uygulan›r. Develope etme ifllemi ve developman sonras›ndaayr›lan lekelerin belirlenmesi yine KK’de oldu¤u gibidir. hR f ya da R x de-¤erleri tespit edilir. ‹TK ile de miktar tayini çal›flmalar› ya da preparatif amaçl› çal›flmalaryap›labilir.Uygulama aç›s›ndan ‹TK’n›n, KK’ne oranla baz› avantajl› yönleri bulunmaktad›r.Bunlar;• Ayr›m ifllemi ‹TK’da daha k›sa sürede gerçekleflmektedir.• Kromatografi ifllemi sonunda ayr›lan maddelere ait daha düzgün lekeler eldeedilir. Bu nedenle hR f de¤erleri daha güvenilirdir.• Yüksek ›s› uygulanabilir.• ‹TK’da KK’ne oranla ayr›m daha kesin hatlarla olur.• ‹TK’da yak›c› özellikteki reaktifler (sülfürik asit, nitrik asit gibi) uygulanabilir.• ‹TK’da developman sonras›nda tespit edilen ayr›lm›fl maddeler kaz›narak al›nabilir.Hem KK hem de ‹TK için sonuçlar›n dökümantasyonu önem tafl›maktad›r. Buamaçla, lekeler adsorban yüzeyinde belirdikten sonra, ince fleffaf ka¤›tlar üzerinepla¤›n kopyas› ç›kar›larak saklan›r.Kromatografik Yöntemlerin Bafll›ca Kullan›m Alanlar›• ‹laçlarda; safl›k ve etkin madde miktar tayininde,• Klinik kimya, adli t›p ve biyokimya alanlar›nda; biyolojik materyalde aktifmadde ve metabolitlerinin teflhis ve miktar tayininde,• Kozmetik ürünlerinde; boya hammaddeleri, koruyucu madde, yüzey aktifmadde ve parfüm maddelerinin tayininde,• G›da analizlerinde; içme sular›nda pestisit ve fungusit varl›¤›, sebze, içecekve etlerde yasaklanm›fl g›da katk› maddelerinin tayininde (örne¤in, süt vesüt ürünlerinde aflatoksin, içme sular›nda polisiklik bilefliklerin varl›¤›n›naraflt›r›lmas›),• Çevre analizlerinde; su ve toprakta kirliliklerin, tekstil ürünlerinde azo boyalar›nsaptanmas›nda,• ‹norganik madde analizlerinde yo¤un bir flekilde kullan›mlar› söz konusudur.