‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

66 Bitki Kimyas› ve Analiz YöntemleriBu özellikleri ile alkaloitlerin tan›nmalar› mümkündür. Sudaki çözünürlükleri vestabilitelerinden dolay› tercih edilen flekillerdir. Ayn› alkaloitin tuzlar› aras›nda toksisiteveya fizyolojik etki farklar› bulunmaktad›r. Alkaloit tuzlar›n› elde etmek içinalkaloitin etanoldeki çözeltisine tuzunu elde etmek istedi¤imiz asitin seyreltik çözeltisiortam hafif asidik oluncaya dek ilave edilir, meydana gelen tuz, kar›fl›m› yo-¤unlaflt›rmak, so¤utmak veya uygun bir organik çözücü ilave etmek suretiyle kar›-fl›mdan kristal halde ayr›l›r. Ayr›ca alkaloitlerin tanenlerle oluflturdu¤u tannatlar sudaçözünmez. Dolay›s›yla sindirim sisteminden emilmezler. Bu özellikten faydalan›laraktanenler alkaloit zehirlenmelerinde panzehir olarak kullan›l›rlar.Tipleri ve S›n›fland›r›lmalar›: Alkaloit tarifini heterosiklik halkada azot atomu tafl›yanmaddeler olarak yap›yoruz. Fakat az da olsa azotu halka d›fl›nda tafl›yan alkaloidikaminler de vard›r. Bunlar protoalkaloitler veya biyojenaminler diye isimlendirilirler.Örne¤in meskalin, efedrin, kolflisin gibi.Heterosiklik Alkaloitler: Azot tafl›yan halkan›n kimyasal yap›s› esas al›narak s›-n›fland›r›labilirler. Bu s›n›flar, ana kimyasal halka yap›lar› ve bu çekirdekleri tafl›-yan alkaloitler ile bunlar› bulunduran bitkiler afla¤›da s›ralanm›flt›r.1. Pirol ve Pirolidin Grubu: Nicotiana (Solanaceae) türlerinde bulunan nikotirinpirol ve Coca türleri (Erytroxylaceae)’ndeki higrin pirolidin çekirde¤itafl›r.2. Piridin ve Piperidin Grubu: Nicotiana (Solanaceae) türlerinde bulunan nikotinpiridin, Conium maculatum (Umbelliferae)’da bulunan koniin piperidinçekirde¤i tafl›r.3. Tropan Tipi: Hyoscyamus (Solanaceae) türlerindeki hiyosiyamin, atropin,hiyosin ve Coca türleri (Erytroxylaceae) ndeki kokain örnekleri verilebilir.4. Kinolin Tipi: Cinchona türleri (Rubiaceae)’ndeki kinin, kinidin, kinkonin,kinkonidin bu kimyasal yap›daki örneklerdir.5. ‹zokinolin Tipi: Papaver somniferum (Papaveraceae)’da papaverin, morfin,narsein, kodein, narkotin ile Ranunculaceae, Berberidaceae, Papaveraceaefamilyalar›nda rastlanan sar› renkli alkaloit berberin bu kimyasalyap›ya sahiptir.6. Aporfin Tipi (‹zokinolin-naftalen): Papaveraceae familyas› bitkilerinde Corydalis,Dicantra, Glaucium türlerinde glausin, Peumus boldus (Monimiaceae)’daboldin bu grubun örnekleridir.7. Nor-Lupinan Tipi (Kinolizidin): Lupinin, Lupinus türleri (Leguminosae),spartein, Chelidonium türleri (Papaveraceae), sitisin, Cytisus scoparius (Leguminosae)’dabulunan nor-lupinan türevi alkaloitlerdir.8. ‹ndol veya Benzopirol Tipi: Fizostigmin, Physostigma venenosum (Leguminosae)’da,ergometrin, ergotamin, Claviceps purpurea (Hypocreaceae)’da,ajmalin, serpentin, rezerpin, Rauwolfia serpentina (Apocynaceae)’da, sitriknin,brusin, Strycnos nux-vomica (Loganiaceae)’da bulunan alkaloitlerdir.9. ‹midazol Tipi: Pilocarpus türleri (Rutaceae)’nde bulunan pilokarpin imidazoltürevi bir alkaloittir.10. Purin Bazlar› (Pirimidin-‹midazol Tipi): Thea sinensis (Theaceae)’de kafein,Coca (Sterculiaceae)’nde türleri teobromin purin bazlar›ndand›r.11. Steroidal Alkaloitler: Solanum tuberosum (Solanaceae)’da solanidin, Veratrumtürleri (Liliaceae)’nde Veratrum alamin esterleri steroidal alkaloitlerdir.12. Terpenoit Tipi: Aconitum napellus (Ranunculaceae)’da akonitin, Delphiniumtürleri (Ranunculaceae)’nde atisin terpenoit yap›dad›r.