‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

56 Bitki Kimyas› ve Analiz Yöntemlerifiekil 3.4Kumarin GlikozitleriKumarinler, oksijenli heterosiklik bilefliklerin bir grubunu oluflturan laktonlard›r.Oksijenli heterosiklik bileflikler ya 4 C atomu tafl›yan furan ya da 5 C atomu tafl›-yan piran türevleridir. Bitkilerde furan türevlerine nadiren rastlan›r, piran türevleriise yayg›nd›r. Piran türevleri α-piron veya γ-piron türevi ketonik bileflikler fleklindedir.Piron türevlerinin benzen ile kondensasyonu sonucunda, kumarin ve kromonadl› bitkisel etken maddeler meydana gelir.Bugün 800 kadar kumarin türevi, 100 familyaya ait yaklafl›k 600 cinsten izoleedilmifltir. ‹lk kumarin türevi Tonca semen (Coumarouna odorata adl› bitkinin tohumlar›)adl› drogtan izole edilmifltir (1822, Vogel). Toz edilen tohumlar seyreltikH 2 SO 4 ile ekstre edildikten sonra sulu ekstre eterle ekstre edilmifl, eterin uçurulmas›ylarenksiz kristalize kuvvetli kokulu bir madde elde edilmifl bitkinin cins ad›na izafetenkumarin ad› verilmifltir. Yeni biçilmifl çimin kokusu da kumarinden dolay›d›r.Basit kumarinler, furano kumarinler, aril kumarinler, bishidroksi kumarinlerolarak s›n›fland›r›l›rlar.1. Basit kumarinlere örnek olarak 7 pozisyonunda tek hidroksil tafl›yan Angelicaradix (Melek Otu Kökü)’te bulunan Umbelliferon, ayn› pozisyonda glikoztafl›yan Anisi stellati fructus (Y›ld›z Anasonu Meyvesi)’ta bulunan fiikimmin,6 ve 7 pozisyonunda iki hidroksil grubu bulunan ve bitkiler alemindeCrataegus oxyacantha (Al›ç)’da bulunan Eskuletin, 5, 6, 7 ve 8 pozisyonlar›ndadört hidroksil grubu yer alan ve Limon esans›nda so¤ukta çöken Sitroptenverilebilir.2. Furano kumarinler: Bilhassa Rutaceae ve Umbelliferae bitkilerinde bulunurlar.Furanokromon türevi Khellin Ammi visnaga (Difl otu) meyvesinde bulunur.Antispazmodiktir ve ast›mda kullan›l›r. Furanokumarinler fotofitodermatitis’eyol açarlar. Vitiligo tedavisinde ayr›ca bakterisit ve antiviral olarakkullan›l›rlar. Örnekler: angelisin Angelica archangelica (Melek Otu)’da,Pimpinelin Pimpinella (Anason türleri) (Umbelliferae), türlerinde, bergaptenRuta graveolens (Sedef otu) (Rutaceae), Citrus bergamia (Bergamot)(Rutaceae) türlerinde bulunur.3. Aril kumarinler veya Kumaroflavonlar: 3-fenil-7-hidroksi kumarin Medicagotürlerinden elde edilir, östrojeniktir. 4-fenil-5,7-dihidroksi kumarin (Serratin),Passiflora serrata digitata’ dan elde edilir, antibakteriyeldir.4. Bishidroksi kumarinler: Melilotus’ta kumarinin bakterilerin etkisiyle verdi¤itürevdir. Antikoagülan etkilidir.