‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

4. Ünite - Organoleptik, Mikroskobik ve Mikroflimik Yöntemler87Örne¤in; yaprakta epiderma ve palisat dokular›n›, stoma hücrelerini, salg› ve örtütüylerini bilmek ve tan›mak gerekir. Toz droglar›n tayininde tayin anahtar›ndan yararlan›l›r.Bu anahtarlar devaml› ikiye ayr›larak sürdüklerinden dikotomik anahtarlarad› da verilir.A) Hücresiz Droglar: Zamklar, Balzamlar, Mumlar, Reçineler, Ya¤lar, Lateksler,Niflasta, Ekstreler (Agar, Kateflu)B) Hücreli Droglar:B1) Odun borusu tafl›mayanlar: Mantar, Salg› hücresi, Polen, Spor (Lupulin)B2) Odun borusu tafl›yanlar:B2.1) Yaprak Epiderma hücresi ve Stoma tafl›yanlar: Folium, Flos, Herba.B2.2) Yaprak Epiderma Hücresi ve /veya Stoma tafl›mayanlar:B2.2.1) Perikarp elementleri ve Testa tafl›yanlar: Fructus, SemenB2.2.2) Perikarp elementleri ve Testa tafl›mayanlar: Radix, Rhizoma,Tubera, BulbusBu tayin anahtar›nda ana hatlarla verilen bilgileri daha ayr›nt›l› veren, bilinmeyenve toz halindeki bir bitkisel materyalin tayinine yard›mc› olabilecek anahtarlarkaynaklarda bulunmaktad›r (A.Baytop, 1981, Bafler, K›r›mer, 2009).Bitkisel Droglarda Gözlenen Diagnostik ÖzelliklerHÜCRE C‹DARI: Bitkilerde hücre cidar› selüloz, hemiselüloz, lignin, kütin veyasüberinden yap›lm›flt›r.Selüloz Cidarlar: Pamuk (Gossypium) lifleri saf selülozdan oluflmufltur. Bitkilerinhücre cidarlar›nda genellikle selüloz yan›nda hemiselüloz ve pektin de bulunur.Sartur Reaktifi ile sar›ya boyan›r.Mantarlaflm›fl (Süberinli) ve Kütinleflmifl Cidarlar: Süberin ve kütin bulunduklar›cidarlar› su geçirmez yaparlar. Mantar dokusunda ve endospermada hücrecidarlar› süberinleflmifltir. Kütin selüloz cidarlar›n yüzeyinde veya içinde birikir.Yapraklar›n yüzeyini kaplayan kütin (Kütikula) karakteristik flekillerde olabilir. Cocaefolium’da papil; Belladonnae folium’da k›vr›m fleklinde kabart›l›d›r. Kütikulatabakas› alt›ndaki selüloz cidarlarda kütin tafl›yabilir. Süberin ve kütinin tan›ma reaksiyonlar›ayn›d›r. Sartur Reaktifi ile suberin esmer k›rm›z›-turuncu; kütin ise turuncurenk al›r.Silisleflmifl Cidarlar: Silis içeren hücre cidarlar›na Diatomeae, Graminae veEquisetaceae familyalar›na dahil bitkilerde rastlan›r.Müsilajlaflm›fl Cidarlar: Baz› hücre cidarlar› zamk veya müsilaj haline dönebilirler.Gummosis denen bu olaya Prunus, Citrus, Astragalus türlerinin gövdelerinde;birçok tohumun (Lini semen, Sinapis semen) testas›nda ve ço¤u su bitkilerinind›fl dokular›nda rastlan›r. Sennae folium’da epiderman›n baz› hücreleri müsilajtafl›r. Müsilaj tafl›yan hücreler Çini Mürekkebi ile incelenebilir. Su ile fliflen müsilajhücreleri siyah yüzeyde beyaz renkli görülür.Kitinleflmifl Cidarlar: Crustacea’lar›n (Kabuklu deniz hayvanlar›) böceklerinve baz› mantarlar›n (Secale cornutum - Çavdar mahmuzu) hücre cidarlar›nda bulunur.Kitin; selüloz ve lignin için uygulanan reaksiyonlar› vermez.HÜCRE ‹ÇER‹⁄‹:N‹fiASTALAR: Kök, rizom, meyve ve tohumlarda iri tanecikler halinde depo niflastas›olarak, klorofil tafl›yan organlarda ise daha küçük taneler halinde assimilemeniflastas› olarak bulunan renksiz, karbonhidrat deposu maddelerdir.Niflasta, hücrede lökoplastlarda teflekkül eder. Oluflum merkezine “Hilum” ad›verilir. Niflasta tanesi, hilum etraf›na peflpefle oluflan tabakalar sonucu meydanaDiagnostik tan›, ay›r›manlam›ndad›r.Papil, epiderma hücrelerininher birinde rastlanankutikula tabakas›kabart›lar›d›r, mikraskabikincelemede epiderma üsttengörünüflünde yuvarlakkabart›lar fleklinde görülür.