‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

3. Ünite - Sekonder Metabolitler71Chenopodium ambrosioides var. anthelmintica (Kenopod) uçucu ya¤›nda bulunanaskaridol peroksit yap›s›ndad›r.Özellikleri: Avrupa Farmakopesi (EP) 2000’ e göre bir uçucu ya¤ tafl›yan drogmonograf›nda yer alan özellikler flunlard›r: tan›m›, özellikleri, tan›nmas›, yabanc›madde miktar›, bütün kül miktar›, uçucu ya¤ miktar tayini, saklanmas›; uçucu ya¤lariçin ise yo¤unluk, refraktif indeks, optik çevirme ve gaz kromatogram›.• Tat ve koku kontrolü için 0.15 ml uçucu ya¤, 5 ml etanol (% 90) ile kar›flt›-r›l›r ve 10 g sakkaroz üzerine ilave edilir. Bu durumda koku ve tat bitkininkineveya bitkinin kullan›lan k›sm›na benzer olmal›d›r.• Yo¤unluk (d), safl›k kontrollerinde ve tan›nmalar›nda önemli bir özelliktir.• Uçucu ya¤lar optikçe aktiftirler.Uçucu Ya¤lar›n Kullan›m›: Uçucu ya¤ tafl›yan droglar halk ilac› olarak, baharatolarak, çeflitli müstahzarlar›n haz›rlanmas›nda, koku verici olarak ve uçucu ya¤ eldesiamaçlar› ile kullan›l›rlar. Uçucu ya¤lar genellikle antiseptik etkilidirler. ÖkaliptusEsans› solunum yollar›, Ard›ç Esans› idrar yollar› antisepti¤idir. Kekik Ya¤›fungusit (mantar öldürücü), Kenopod Esans› ise antihelmintik (barsak kurtlar›n› öldürücü)etkilidir. Nane Esans› mide salg›s›n› artt›r›c›, Umbelliferae esanslar› karminatif,Papatya Ya¤› antienflamatuar ve Sabin Ard›ç Ya¤› ise emenagog etkilidir.Diterpenoitler20 Karbonlu bilefliklerdir. Pimarik asit ve izomerleri, abietik asit gibi reçine asitleriditerpen yap›s›ndad›rlar. Ayr›ca, Colombo radix’in ac› maddeleri furanoditerpenlerdir.Labiatae familyas›ndan Teucrium chamaedrys (K›sa Mahmut Otu), Teucriumscorodonia uçucu ya¤, flavon ve diterpenler tafl›r. Diaforetik ve antiromatikolarak kullan›lmaktad›rlar.Klorofil, Vitamin K, Vitamin A’n›n yap›s›nda da bulunurlar. Baz› diterpen türevlerinealkaloitlerde de rastlan›r. Aconitum, Delphinium ve Garrya alkaloitleri gibi.Labiatae familyas›ndan Coleus türlerinde Forskolin bulunur. Bu nedenle Coleus’larglokom, konjestif kardiyomiyopati ve ast›m tedavisinde ümit verici bir drogtur.Euphorbiaceae familyas›ndaki diterpenler forbol türevidir. Ayr›ca Tymelaceae familyas›ndabulunurlar, tiglian, dafnan ve ingenon türevleri fleklinde s›n›fland›r›l›rlar.TriterpenoitlerSerbest triterpen türevleri fleklinde ya da reçineler, saponinler ve di¤er baz› glikozitlerderastlan›r.TetraterpenoitlerSar› ve portakal k›rm›z›s› karotenoit pigmentlerde rastlan›r. Karoten 1831’de havuçtanizole edilmifltir. fiimdi Vitamin A olarak bilinmektedir. Kapsantin (C 40 H 58 O 3 ),kapsorubin (C 40 H 60 O 4 ) Capsicum türlerinde, Krosetin (C 20 H 24 O 4 ) ve krosin(C 44 H 64 O 24 ) Safranda bulunan renk maddeleridir.