‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

70 Bitki Kimyas› ve Analiz Yöntemlerive antikanser etkilerinin oldu¤u bilinmekte, farmasötik endüstrisindeki önemleri degün geçtikçe artmaktad›r. Monoterpenler yap›lar›na göre üç grupta incelenebilirler:I. Asiklik veya linear yap›da (örn: sitral, geraniol)II. Monosiklik yap›da olanlar (örn: mentol, limonen)III. Bisiklik yap›da olanlar (örn: α-pinen)Tarç›n, karanfil gibi baz› uçucu ya¤larda terpenler aromatik hidrokarbonlarla(fenilpropanoitler) kar›fl›m halinde bulunurlar. Baz› bileflikler terpenoit kökenli olmalar›nara¤men aromatik yap›dad›rlar (örn, timol, karvakrol). Monoterpenlerinbir k›sm› bitkilerde glikozit halinde bulunurlar (örn. geraniol, nerol ve sitronellolglikozit halinde Gül petallerinde, timol ve karvakrol glikozit ve galaktozit halindekekikte bulunurlar). Mono ve seskiterpenler ile bir ölçüde diterpenler uçucu karakterdedirler.Bu bileflikler uçucu ya¤da erimifl halde bulunurlar. Triterpenler vepoliterpenler ise uçucu de¤ildirler. Gül ya¤› ve narenciye esanslar› so¤utulduklar›ndaçökme meydana gelir. Gül ya¤›n›n so¤ukta çöken k›sm›na stearopten, s›v›halde kalan k›sm›na ise elaopten ad› verilir. Stearopten parafinler kar›fl›m›d›r. Narenciyeesanslar› so¤utuldu¤unda çöken maddeler kumarin türevleridir.SIRA S‹ZDESizce bu gruptaki SIRA S‹ZDE sekonder metabolitler niçin uçucu ya¤ olarak adland›r›lm›fl olabilir ?12Terpenler veya Seskiterpenlerce zengin uçucu ya¤lar: Pinus türlerinden eldeDÜfiÜNEL‹MDÜfiÜNEL‹Medilen Terementi Esans› (Terebinthinae oleum), Juniperus communis’ten elde edilenArd›ç Uçucu Ya¤› pinen ve kamfen adl› monoterpenler yan›nda seskiterpenlerSORU(kadinen) de SORU bulundurur. Juniperus oxycedrus’tan elde edilen Ard›ç Katran› (Cadinumoleum) seskiterpenler (kadinen) ve fenollerce (gayakol, krezol) zengindir.D‹KKATAlkol yap›s›nda D‹KKAT monoterpenlerce zengin uçucu ya¤lar: Coriandrum sativum(Kiflnifl) meyvelerinden elde edilen uçucu ya¤ (+)-Linalool, Rosa damascena petallerindenelde edilen Gül Ya¤› ve Pelargonium türleri (Geranium-It›r) esans› geraniol,sitronellol ve esterlerini tafl›r. Lavandula intermedia ve Lavandula officina-SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDElis’ten elde edilen Lavanta esanslar› linalol ve linalil asetat›, Rosmarinus officinalis’tenelde edilen Biberiye esans› borneol, linalol ve bornil asetat›, Mentha piperitaAMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ(T›bbi Nane) esans› mentol (% 45) ve mentil asetat› ana bileflik olarak bulundurur.Aldehit yap›s›nda olanlar: Cinnamomum seylanicum (Seylan Tarç›n›) ve Cinnamomumcassia K ‹ T(Çin A PTarç›n›) kabuk uçucu ya¤lar› sinnamik aldehitçe zengindir. Cit-K ‹ T A Prus limonum (Limon) esans› sitral ve limonen, Cymbopogon türleri (Limonotu) sitralve sitronellal, Eucalyptus citriodora (Limon Kokulu Ökaliptus) sitronellal tafl›r.TELEV‹ZYONKetonlar: TELEV‹ZYON Mentha spicata (Bahçe Nanesi) l-karvon ve limonen, Carum carvi(Karaman Kimyonu, Keraviye) ve Anethum graveolens (Dere Otu) d-karvon ve limonencezengindir.‹NTERNETFenoller: ‹NTERNET Cinnamomum ceylanicum (Seylan Tarç›n›) yaprak uçucu ya¤› veEugenia caryophyllus (Syzygium aromaticum) (Karanfil) uçucu ya¤› öjenol,Thymus vulgaris (Kekik) uçucu ya¤› timol adl› izopren türevi fenolik maddeleritafl›maktad›r.Eterler: Pimpinella anisum (Anason), Illicium verum (Y›ld›z Anasonu), Foeniculumvulgare (Rezene) trans-anetol, Cinnamomum camphora (Kafur) d-kamfor,Petroselinum sativum (Maydonoz) apiol (dimetoksi safrol), Peucedanum soja(Hindistan Dere Otu) dill-apiol (dimetoksi safrol), Myristica fragrans (Küçük HindistanCevizi) miristisin (metoksi safrol), Eucalyptus globulus (Ökaliptus)1,8-sineol(ökaliptol) tafl›maktad›r.