Annual Performance Plan Jaarlikse ... - National Treasury

Die rasionalisering van spesiale skole in die provinsie ten einde toeganklikheid vir leerders met leerstoornisse te
bevorder is ‘n prioriteit. Die versterking van spesiale skole/hulpbronsentrums is krities belangrik om gespesialiseerde
steun te bied vir die hoofstroom en voldiensskole in samewerking met die distriksgebaseerde steunspanne. Hierdie
prioriteit is ook gekoppel aan die nasionale Inklusiewe Onderwys-veldtoetsingsprojek in die drie nodale sones van die
provinsie en sluit in die opgradering van kapasiteit om gespesialiseerde dienste te bied aan leerders met ’n hoë vlak van
ondersteuningsbehoeftes, en die opgradering van fisiese fasiliteite van skole om toeganklikheid te verbeter.
Ontleding van vordering
Daar is tans 14 199 leerders in die 67 spesiale skole waarvan sewe die VOO-kurrikulum aanbied. Die leerderinskrywing van
die Kaapse Akademie vir Wiskunde, Wetenskap en Tegnologie is verhoog tot 274 leerders en die kurrikulum is uitgebrei tot
graad 12. Twee wetenskaplaboratoriums is ingewy en finale hostelfasiliteite is opgradeer. Daar is tans 274 leerders (graad
10 tot 12) by die Akademie.
Weens die groot aanvraag na plasing van leerders by Vaardigheidskole, is twee nuwe skole gevestig, naamlik die Mitchell’s
Plain Vaardigheidskool en die Siviwe Vaardigheidskool in Gugulethu.
Die Departement van Kultuursake en Sport en die WKOD het gesamentlik die Wes-Kaapse Sportskool in Kuilsrivier gevestig.
Opleiding van personeel van jeugsentra en die steundienste by OBOS’e in vaardighede vir die hantering van uitdagende
gedrag, en die opleiding van personeel as fasiliteerders van jeugontwikkelingsprogramme vir die Mapping the Futureprogram
en die Dwelminligtingsprogram is by al die OBOS’e opgelei. OBOS-steunpersoneel en personeel van jeugsentra is
opgelei in die ontwikkeling van terapeutiese vaardighede, d.i. herstellend, onderhoudvoering, herstellende groepintervensie,
dwelmberading en hantering van die seksoortreder. Altesaam 631 personeelldede het deelgeneem aan die
opleidingsprogramme.
Minimum standaarde vir spesiale onderwysdienste vir risikoblootgestelde leerders is goedgekeur en na OBOS’e versprei vir
implementering. Die doel van hierdie standaarde is om te verseker dat dienste effektief en bevoegd is, dat die beginsels
van die SA Grondwet, ander wetgewing en internasionale instrumente (UN Konvensie oor die Regte van die Kind)
gehandhaaf word asook om uitdagings ten opsigte van voorsiening te identifiseer en die kapasiteit en hulpbronne te bou om
die skole te ontwikkel.
Ontleding van beperkinge en beoogde maatreëls om dit te oorkom
Die huidige voorsiening in die spesialeskoolsektor is ontoereikend om die groot aantal leerders met leerstoornisse wat na
spesiale skole verwys word, te akkommodeer. Dit lei tot waglyste by die bestaande spesiale skole. Die beoogde
rasionalisasie van spesiale skole het ten doel om dienslewering en toeganklikheid te verbeter ten einde meer leerders te
akkommodeer. Alhoewel die beskikbaarheid van genoegsame befondsing en bykomende KS-opvoederposte vir die
uitbreiding van die kapasiteit van spesiale skole oor die kort termyn ‘n uitdaging is, sal maniere om hierdie kwessie te
hanteer, oor die medium tot lang termyn gedebatteer word.
Leerders wat ernstige emosionele, gedrags- en sielkundige leerstoornisse manifesteer, kan nie by die huidige spesiale skole
of jeugsentra geakkommodeer word nie. Hierdie onderwysinrigtings het nie die kapasiteit om die intensiewe vlak van steun
en behandeling te bied wat vereis word nie. Die diensleweringsmodelle van die Departement van Gesondheid en
Maatskaplike Ontwikkeling is net so ontoereikend om hierdie gespesialiseerde dienste aan te bied. Gevolglik kan hierdie
ongelukkige leerders nie effektiewe toegang tot die kurrikulum verkry of toereikende sorg en terapeutiese programme kry
nie. Sommige leerders bots met die gereg as gevolg van die gebrek aan dienste en word gekriminaliseer in die proses en
dan ingevolge die Kindersorg Wet, 1983 en die Wet op Kriminele Prosedures, 1977 na jeugsentra en spesiale jeugsentra
onderskeidelik verwys. Dit word beoog om met die relevante susterdepartemente in gesprek te tree oor hierdie gaping in
dienslewering.
Jaarlikse Prestasieplan 2007/08 – 2009/10 58